МИНИЙ ЗҮРХ ЧИНИЙ ТӨЛӨӨ ЦОХИЛЖ БАЙГАА БХ

ХАР БАРААН АМЬДРАЛ ЗҮРХ РҮҮ ХУТГА ДҮРЭХ МЭТ
ДАССАН СЭТГЭЛИЙГ ЮУГААР Ч ОРЛОЖ ЧАДАХГҮЙ
ЦАГ МИНУТ ӨНГӨРӨХ ТУСАМ ЧАМД
ХАЙРТАЙ БАЙСНАА УХААРЧ
УУЧЛААЧ ГЭЖ ГУЙХ ЗОРИГ АЛГАА
ЧАМАЙГАА БИ ХЭТЭРХИЙ ИХ ЗОВООСОН
БОЛХООР НАДАД ЧАМ ДЭЭР очих НҮҮР алга
НАМАЙГ ӨӨРИЙГ ЧИНЬ МАРТСАН ГЭЖ БҮҮ БОДООРОЙ
НҮҮРЭНДЭЭ МАРТСАН ЦАРИАЛСАН Ч
ЗҮРХЭНДЭЭ БИ ЧАМАЙг САНААД УЙЛДАГ
БИ нүүрэн ДЭЭРЭЭ БАРДАМ Ч ГЭЛЭЭ
ЗҮРХЭНДЭЭ БУУДУУЛЖ ШАРХАДСАН ЦЭРЭГ
ХЭДИЙ ЗҮРХ МИНЬ ӨВДСӨН Ч ЦОХИЛСООР Л БНА
МАГАДГҮЙ МИНИЙ ЗҮРХ ЧИНИЙ ТӨЛӨӨ ЦОХИЛЖ БАЙГАА БХ

                                                            Фридрих Шиллер
                                                                  1759-1805
Германы их яруу найрагч ,жүжгийн зохиолч тэрээр цэргийн академийн анагаах ухааны ангид сурч байхдаа Шиллер нууцаар Ж.Руссо , Лессинг , Шекспирийн зохиолыг уншиж , бас яруу найргийг сонирхон оролдож , уянгын шүлгүүдээ хэвлүүлж байжээ. Түүний нэр нь жүжгийн их зохиолчын хувьд нэр нь мөнхжсөний сацуу яруу найргийн өөр өөр төрөлд багтах олон сайхан шүлэг , гоо зүйн судлал шинжлэлийн ном ,түүхийн талаар шургуу судалж байсан юм.
• Нэгдсэн Нидерландын мөхсөн түүх
• Хар санаа, Хайр сэтгэл
• Бүгд найрамдах засгийн эмгэнэл
• Фиескогийн хуйвалдаан
• Дээрэмчид

Генрих Гейне
1797-1856
Германы и х яруу найрагч Г. Гейнегийн уран бүтээл 1830-1848 оны хувьсгалын хоорондох нийгэм , улс төрийн шургуу тэмцлийн үед ид оргилж байжээ.
1827 онд 10-аад жил яруу найраг оролдсоны үр дүн болж “ Дууны ном” шүлгийн эмхэтгэл нь хэвлэгдэн түүнийг алдаршуулжээ. Ф. Энгельс түүнийг “ Орчин үеийнхээ Германы бүр яруу найрагчийн дотроос хамгийн гарамгай” нь гэж нэрлэжээ.
• Нутаг буцсан нь
• Далайн өвчин
• Замын зураглал
• Гарц нутгаар аялсан нь
• Людвиг Берне
• Герман дахь Философи ,

Фридрих Вилхелм Ницше
1844-1900
Фридрих Ницше 1844 оны 10 сарын 15-нд тэр үеийн ПруссынРүхэн хотод төржээ. Тэрээр 19-р зууны нөлөө бүхий агуу сэтгэгчдийн нэг, германыгүн ухаантан, зохиолч байв. Амьдралынхаа сүүлийн арав гаруй жилд тэрбээр сэтгэцийн эмгэгийн эмнэлэгт эрчимтэй эмчлүүлж орчин тойрноо ухаарч мэдэхээ больсон эмгэнэлт байдлаар 1900 оны 8 сардВеймарт нас баржээ.
• Эмгэнэлт жүжгийн эхлэл (1872),
• Заратустра өгүүлсэн нь (1885),
• Сайн муугийн цаана (1886),
• Ёс суртахууны гарал үүсэл (1887),
• Антихрист (1888),
• Ессэ Homo (1889),
• Эрх мэдлийн хүслэн (1901)

                                                         ТомасМанн

                                                              1875-1955

Германы нэрт зохиолч, Нобелийн шагналт Томас Манны зохиолуудаас Монголд ер орчуулагдаж байгаагүй.Харин түүний төрсөн дүү Хайнрих Манны «Боол» хэмээх роман 1974 онд орчуулагдан хэвлэгдсэн байдаг.

• Будденброкийнхон
• Шидэтуул
• Иосифбатүүнийахнар
• ДокторФаустус
• Тристан

ГерхартГауптман
(1862-1946)
1912оны Утга зохиолын салбар дахь Нобелийн шагналтан Германы зохиолч Герхарт Гауптман Силезийн Оберзальц брунн гэдэг нэгэн жижигхэн амралтын хотхонд мэндэлжээ.
"Vvр цайхын ємнєхєн" нэртэй жvжгээ натурализмын сургуулийн уламжлалд тулгуурлан герман хэл дээр бичсэн ба үүгээрээ Германы уран зохиолд энэхvv урсгалын томоохон тєлєєлєгчєєр Гауптманыг нэрлэх болжээ.
• Эвлэрлийнбаяр
• Нэхмэлчид
• Ханнелегийнєргємжлел
• ФлорианаГейер
• Живсэнхонх

ХертаМюллер
1958он
2009оны новелын шагналт ХатагтайМюллер 1995 ондНемцхэл, яруунайргийнакадемийнгишүүнболжээ.Түүнийбүтээсэн 19 номуранзохиолыннэрхүндтэйхориодшагналыгавчирсанюм.РумынаасГермандцагаачланирсэн,немцхэлтэнзохиолчХертаМюллердарангуйллындэглэм, тэрнийгэмдэххувьхүн, үндэснийцөөнхийнамьдралыг реалистаргаарбичдэг.

• Ногоон чавганы модны газар
• Нэг хөлөөрөө аялсан нь
• Надад санаа зовнисон бүхнийг өмчилсөн
• Томилолт
• Толин дахь чөтгөр

Чинагийн Галсан
1944 он
Герман хэлээрх зохиол бүтээлээрээ дэлхийд нэр хүндийг олсон зохиолч юм.Ч. Галсан бол Монголоос уран бүтээлээрээ өрнө дахинтай шууд харилцаж өөрийн гэсэн уншигчидтай болсон цорын ганц зохиолч юм. Түүний зохиолыг Германы алдарт зохиолч Эрвин Штритматер, нэрт эрдэмтэн Эрика Таубе нар өндөр үнэлжээ.
• Тува туужууд
• Хөх тэнгэр
• 21нь өдөр
• Ногоон дэлхий
• Цагаан уул

Освалд вон Волкенстеин
1377-1455
Дундад зууны Германы уран зохиолын нэрт төлөөлөгчдийн нэг болох яруу найрагч, хөгжмийн зохиолч Освалд Вон Волкенстейн чинээлэг айлын хүү болон мэндэлжээ. Тэрээр 10 насандаа хэрмэл тайж болохоор гэрээ орхин олон орноор аялж байсан.тэрээр үргэлж шинийг санаачилж хайр сэтгэл, улс төр, дайн , хөгжим, аялал гээд бүх чиглэлд эрэл хайгуул хийж уран бүтээлээ туурвидаг байв. Түүний шүлгүүдэд шашны үзэл санаа шингэсэн байдаг. Тэрээр мөн гайхалтай хөгжмийн зохиолч байсан юм. Түүний 131 хөгжмийн зохиол байдаг байна.
• Heart, mind, body, soul
• It happened
• You horrible angel
• Hail, pure Virgin

Себастьян Брант
1458-1521
Себастьян Брант 1458 онд Страсбург хотод дэн буудлын эзний хүү болон мэндэлжээ. Тэрээр “ Тэнэгүүдийн завь” нэртэй зохиол бичсэн нь 16-р зууны хамгийн алдартай ном болсон юм.1494 онд бичигдсэн 113-н бүлэгтэй энэхүү номонд хүний муу үйл, сул тал , балмад явдлын талаар өгүүлдэг ба удалгүй франц , англи ,итали хэл дээр хэвлэгджээ. Тэрээр Германы шог зохиолын төрлийн хамгийн алдартай төлөөлөгч нь юм. Себастьян Брант 1501 онд Страсбург хотод буцаж очин , хуулийн зөвлөхөөр ажиллаж хуулийн 2 чухал ном мөн латин болон герман хэл дээрх олон шашны номнуудын редактораар ажилсан байна. Мөн тэрээр латин шүлгийн ботио хэвлүүлжээ.

Даниел Каспар Вон Лохенcтейн
1635-1683
Германы их яруу найрагч, жүжгийн зохиолч, хуульч, дипломатч тэрээр хэтрүүлэг, зүйрлэлээрээ илэрдэг барокко урсгалаар зохиол бүтээлээ туурвидаг байжээ. Даниел Каспарын "Großmütiger Feldherr Arminius" гэх роман нь 3000 орчим хуудастай байсан нь барокко урсгалд чухал үйл явдал болсон юм. Тэрээр олон зохиол бүтээлдээ улс орныг удирдах урлагийн талаар өөрийн үзэл санаагаа тусгасан байдаг.
• Ibrahim Bassa
• Cleopatra
• Agrippina
• GrossmuthigerFeldherr Arminius
• Cypress-Tafel, 1652
• Denk- und Dankaltar, 1652
• Ibrahim, Trauerspiel, 1653
• Rechtsstreit der Schönheit und Freundlichkeit, 1657
• Trauer- und Trostgedanken, 1658

Ах дүү Гримм
Якуб Гримм 1785-1863
Вильгельм Гримм 1786-1859
Германы хэл шинжээч , аман зохиол судлаач, үлгэрийн зохиолч , ах дүү Гримм хоёул Марбургийн их сургууль төгсөж, хуульчийн мэргэжил эзэмшжээ. Тэд дундад зууны Германы утга зохиолыг үечлэх талаар судалгааны үнэ цэнэтэй бүтээл туурвижээ.1835 онд нийтлүүлсэн Якуб Гриммын “ Герман домог үлгэр” бүтээл нь аман зохиолын тухай шинжлэх ухаанд томоохон үүрэг гүйцэтгэжээ.Мөн түүний “Герман хэлний түүх”, “Герман хэлний зүй” зэрэг зохиол нь тухайн хэлний түүхийн судлалд үндэс суурь болсон.
• Герман домог
• Хүүхдийн болон гэр бүлийн үлгэрүүд
• Германы баатарлаг үлгэр
• Сарнай цэцэг
• Ядуу Генрих
• Эрэлхэг долоо

Германы Уран Зохиол

Агуулга
1. Оршил
2. Дундад зууны Германы Уран Зохиол
A. Эртний үеийн Герман
B. Дундад үеийн Герман
3. Эртний шинэ үе
A. Германы Сэргээн мандалтын үе
B. German Humanism Хүмүүнлэг ёс
C. Reformation (өөрчлөлт) хөдөлгөөний үе
D. Бароккогийн үе Baroque period
4. Орчин үеийн Германы Уран Зохиол
A. XVIII зуун
B. XIX зуун
C. XX зуун
D. XXI зуун
5. Германы Нобелийн Шагналт зохиолчид
6. Дүгнэлт
7.Ном зүй

                                                                      Оршил
Германы уран зохиол нь Герман хэлэнд бичигдсэн уран зохиолын бичвэрүүдийг хамрах бөгөөд үүнд өнгөрсөн болон одоо үед Герман хэлээр ярьдаг улс оронууд багтдаг.
Бусад Европ улсуудын уран зохиолтой харьцуулвал орон нутгийн хувьд Германы уран зохиол маш том ялгаатай. Яагаад гэвэл Берлин хот байгуулагхаас өмнө буюу 1800 он хүртэл Герман улсад нийслэл байгаагүй. Өөрөөр хэлбэл Герман улс маш олон жил хагацал болон хуваагдалыг туулсан билээ. Ялангуяа эдгээр хуваагдалууд 1600гаад оны үеийн Шашны төлөөх дайн мөн 1900ээд оны дундуур эхэлсэн Дэлхийн II дайны үеээр олонтоо гарч байсан.
Герман улс нь Reformation(өөрчлөлт) гэгддэг шашны хөдөлгөөний төв байсаны улмаас 1500гаад оны үеэр Протестант шашин үүссэн орон юм. Reformation (өөрчлөлт) нь хүний дотоод сэтгэлийг онцолдог байсан. Германы уран зохиолыг хэлбэржүүлсэн дотоод

Дундад зууны Германы уран зохиол

Old High German
Хуучны Герман нь 11-р зууны дунд үе хүртэл үргэлжилнэ гэж таамаглаж байсан боловч Эртний Дундад Германы хил хязгаар нь тодорхойгүй байсан. Энэ үеийн хамгийн алдартай зохиол нь Hildebrandslied бөгөөд энэ нь Германы баатарлаг зохиолуудын нэг хэсэг болж байсан юм. Өөр нэг чухал зохиол нь Хуучны Саксоны аялгуугаар бичигдсэн зохиол бөгөөд энэ нь Хиланд шиг олноо алдаршсан баатарлаг туульс бөгөөд Христийн амьдралын талаар өгүүлсэн байдаг.
Middle High German
Дунд үеийн герман нь Герман нь 12-р зууны эхэн үе хүртэл үргэлжилсэн. 12-р зууны хоёрдугаар хагаст гэнэт зохиол бүтээл ихээр гарах болж mittelhochdeutsche Blütezeit зохиол нь Германы Дундад зууны уран зоиолын “Алтан үе” ийн зохиол гэж тооцогдож байсан. “Алтан үе” нь 1170-1230 оныг хамарч байсан юм.
Тэр үеийн Уянгын яруу найраг нь алтан үед эд цэцэглэн хөгжиж байсан ба тухайлбалMinnesang нь үнэнч хайрын тухай өгүүлсэн зохиол юм.
Эдгээр зохиолын хамгийн чухал шүлэг найраглал нь Walther von der Vogelweide.ЭнэхүүАлтан үедхайрын тухай хөгжмийн зохиолууд зохиогдох болсон байна. Эдгээр хөгжмийн зохиолууд нь ихэнхдээ шүлэглэсэн хэлбэрээр зохиогддог байсан ба Франц хэв маягийн яруу найргаар бичигддэг байсан бөгөөд тэдгээрийн ихэнх нь Артурийн үед хамаарагддаг байсан.
Мөн эдгээр жилүүдэд утга зохиолын гуравдагч өөрчлөлт шинэчлэлт хийгдсэн ба баатарлаг зохиолын хэв маягийг эвдсэн юм.
Эдгээр Дундад зууны баатарлаг туульс нь шүлэглэсэн хэлбэрээр бичигдэж байсан. Дундад зууны уран зохиол нь 1350 оны сүүл хүртэл үргэлжилсэн ба энэ үед Германы Сэргэн мандалтын үеийн хөгжмийн эхлэл суурь нь тавигдсан. Иймээс 14-р зууны сүүл үе буюу 15-р зууны эхэн үед Германы уран зохиол нэг хэсэг уналтад орж байсан.

Эртний шинэ үеийн Германы Уран Зохиол

A. German Humanism \Хүмүүнлэг ёс\
1350 онд Их сургуулууд байгуулагдсанаар Bohemian -д эхэлсэн. Энэ үеийн хамгийн алдартай зохиол нь Johannes von Tepl-ийн Bohemia -гийн тариачин \Ploughman of Bohemia\ (1400)зохиол нь юм.
B. Германы Сэргээн мандалтын үе
Германы Сэргээн мандалтын үе Умардын сэргээн мандалтын үеийн нэгэн хэсэг байсан ба соёл болон уран сайхны хөдөлгөөн байсан. Энэ нь15-16 зуны үеийн Германы гүн ухаантанууд Италд очсоноор эхэлсэнх ба эрдэмтэдийг хийсвэрлэлээс илүүтэйгээр амьдарч буй ертөнцөө илүү голлож үзэхэд нь нөлөөлсөн. Германы Сэргээн мандалтын үе нь Германы түүхийн эргэлтийн цэг болж чадсан юм.
Энэ үеийн алдартанууд
Martin Luther (1483–1546)
Konrad Celtis (1459–1508)
Johann Reuchlin (1455-1522)
Johannes Gutenberg (c. 1398–1468)
Albrecht Dürer (1471–1528)
C. Reformation \өөрчлөлтийн үе\
1517 онд эхэлсэн Reformation (өөрчлөлт) хөдөлгөөн нь одоог хүртэл соёл болон хүмүүсийн амьдралд тодорхой хэмжээнд нөлөөлөл үзүүлсээр байгаа. Reform (өөрчлөлт) хөдөлгөөний нөлөөнд автагдсан уран зохиолын бүтээлүүдийн ихэнхи нь шашны болон чиглүүлэх зорилготой номнууд байсан. Өөрчлөлтийн үеийн манлайлагч Мartin Luther King 1534 онд Библийг Герман хэлнээ орчуулсан нь Германы уран зохиолд нөлөөлсөн явдлуудын нэг юм.
D. Baroque period \Бароккогийн үе\
Бароккогийн уран зохиол хэтрүүлэг болон дэврүүлэгээр дүүрэн. Харин энэ үеийн шүлэгнүүд нь итгэл ба мухардал, материализм ба сэтгэлийн эрч хүч мөн хүч ба эрдэм эдгээр зүйлсийн тухай байсан. Андреас Грифиус Бароккогийн үеийн хамгийн том яруу найрагч.
Х.Я.К. Гриммельхаузений “Симплициссимус” -1668\Hans Jaсob Christoffel von Grimmelshausen`ın Simplicissimus\ бодит амьдралыг дүрсэлсэн роман юм. Уг романд Германы хүн амын 3\1 амь насын авч одсон 30 жил (1618-1648) үргэлжилсэн дайны үеийг бодитоор дүрсэлсэн.
Эртний шинэ үеийн алдарт зохиолчид:
Sebastian Brant (1457–1521) “Ship of Fools”
Thomas Murner (1475–1537)“Die Schelmenzunft” , “Die Gäuchmatt”
Philipp Melanchthon (1497–1560)“ Adiaphora”
Sebastian Franck (1500–1543) “Nuremberg Chronicle”
Andrzej Frycz Modrzewski (1503–1572) “On The Penalty For Manslaughter”

Орчин үеийн Германы Уран Зохиол

A. XVIII зууныГерманы Уран Зохиол
XVIII зууны эхэнд Герман улс 300гаад жижиг Вант улсад хуваагдан дотоод гадаадад үргэлжийн дайн самуунтай, эдийн засаг, аж ахуйн доройтсон Европын хоцрогдсон орны нэг байв. Гэхдээ феодализмийн эдийн засгийн гүнд капиталист харилцаа үүсэж, ялангуяа 18-р зууны сүүл хэрд Силез, Саксон зэрэг газарт уул уурхай, нэхмэлийн , Гамбургт хөлөг онгоцны үйлдвэр хөгжин гадаад худалдаа ч өргөжөв. Гэтэл Германы шинээр төрсөн хөрөнгөтэнүүд улс төрийн тэмцэлд сул, зохион байгуулалт муу, гээгээрүүлэх хөлөлгөөн нь хөрөнгөтэний хувьсгалаас урьдаж юуны өмнө улс орноо нэгтгэх зорилго тавьж байсан бөгөөд энэ нь ч бас хялбар биш ажил байв. Иймээс 18-р зууны сүүлийн хагасын дэвшилтэт зохиолчид Германы хоцрогдмол, бүдүүлэг байдал, вангуудын хэт эрх мэдэл эвдрэл хямралыг эсэргүүцэн, нэгдмэл соёлын тухай асуудлыг тавьж байв. 1770-80аад онд Германы уран зохиолд “Шуурга ба түрэлт” хэмээх залуу зохиолчдын бүлэг үүсэв. Энэ хөдөлгөөнд И. Гердер, В. Гете, Ф. Шиллер болон бусад залуу найрагч оролцож байв.
Эдгээр яруу найрагч Германы уран зохиолд чухал байр эзлэх бөгөөд хэдийгээр алдаа төөрөгдөл байсан авч улс орны амьдралд түүхэн дэвшилтэт үүрэг гүйцэтгэжээ . Тэдний зохиол дахь улс төрийн эсэргүүцэл тодорхой хэлбэржээгүй боловч тухайн үеийн Германы бодит байдал ялангуяа феодалын ёс дэглэмд дургүйцсэн халдлага илэрхий байв. Энэ хөдөлгөөнийхөн дарангуйлал, шударга бус, хувь хүний хөгжилд саад бологч зүйлийн эсрэг, соёлыг хөгжүүлэхийн төлөө тэмцэж байв. Гэхдээ тэд гэгээрүүлэх зорилгоо ялуулахын тулд феодалын харилцаа, вангуудын эрх мэдлийг үндсээр нь эвдлэх хэрэгтэйг ухамсартай тавьж чадаагүй ажээ. Үүгээрээ хөрөнгөтний ухамсарын дэвшилттэй бүхнийг бүтээлдээ тусгаж агсан Францын гэгээрүүлэгчдээс ялгаатай юм. Хүн хүний дотоод сэтгэлийн баялаг, түүний эрэлт шаардлагыг анхаарч, хувь хүний чөлөөт байдлын тухай санааг илэрхийлж, олон үеийн хамжлагыг дарлалаас чөлөөлөгдөхийг хүсэж байсан ард түмний эрмэлзлэлийг илэрхийлж байсанд тэдний дэвшилтэт тал оршино.
XVIII зууны Германы уран зохиолын хөгжилд агуу үйл бүтээсэн хүний нэг нь Г.Э.Лессинг юм.Тэрээр XVIII зууны Германы зохиолчдын дотроос анх удаа вангийн ордны тусламж ивээлийг горьдолгүй, боол байдлыг жигшин үзэж , биеэ даан уран зохиолыг хөгжүүлэх ажилд шургуу оржээ. Лессинг улс төрийн талаар чөлөөтэй байхын тулд аль нэгэн вангийн ордонд ажиллахгүй байхыг оролдож байв.Тэрээр 1767-1769 онд Гамбургийн театрт ажиллан хожим нь “ Гамбургын жүжгийн зохиол” гэсэн нэртэйгээр жүжгийн зохиолын шүүмжээс бүтсэн номоо нийтлүүлжээ. Тэрээр зохиолчдыг бусдаас хараат бус байхыг уриалж , “Шинэ уран зохиолын тухай захидал” зохиолдоо уран зохиол бол ордны сонирхолд зохицон түүнд үйлчлэх биш чөлөөтэй байх нь ард олны сонирхлыг илэрхийлж дэвшилтэт үйл хэргийн төлөө үйлчилж чадна гэ сэн санааг дэвшүүлж байв. Мөн тэрээр уран зохиолыг бүдүүлэг ёсонд нэрвэгдсэн олон түмний ухамсрыг сэргээх хэрэглүүр гэж үзэж байлаа. Лессингийн “Гамбургын жүжгийн зохиол” шүүмжийн ном Германы үндэсний реалист жүжгийг үүсгэн хөгжүүлэх хэрэгт чухал үүрэг гүйцэтгэжээ. Тэрээр зохиолдоо дээрх санал онолоо хэрэглэж , цаг үеийнхээ амьдралыг үзүүлэх зорилго тавьж байв.
B. XIX зууны Германы уран зохиол
1830 оны 7-р сарын хувьсгалын нөлөөгөөр Германы зарим нутагт бослого гарч, 1833 онд Парист дүрвэж гарсан Германчууд “шудрага явдалтны холбоо “ гэдгийг байгуулжээ. Чухам энэ үеэс утопи шинжтэй жижиг хөрөнгөтний социалист онол дэлгэрэх болж, Уран зохиолд романтизмийг халах ардач чиглэл гарч , нийгэм улс төрийн тулгамдсан асуудлыг шохоорхох , сонирхох явдал өсөв.
1840-өөд оноос Маркс , Энгельс нарын зохиол нийтлэгдэх болж , 1848 оны хувьсгалын өмнөхөн Маркс , Энгельс нарын “Эв хамт намын тунхаг” гарч Коммунистуудын Холбооны Программ болсон нь Герман төдийгүй дэлхий дахины хувьсгалт хөдөлгөөний түүхэнд эргэлт гаргасан чухал үйл явдал байв. Энэ үед Германы Уран зохиолд хувьсгалт ардчилсан хандлага хүчтэй дэлгэрч , Бюхнер , Гейне , Веерт , Гервег , Фрейлигрет зэрэг дэвшилт зохиолчдийн шилдэг бүтээлүүд гарчээ.
1930-40-өөд оны Гярманы Уран Зохиолын томоохон төлөөлөгчийн нэг Георг Бюхнер бол хувьсгалт ардчилсан үзэлт зохиолч , улс төрийн зүтгэлтэн байв. Энэ үеийн Германы Уран Зохиолын өөр нэг томоохон төлөөлөгч нь хувьсгалт ардчилсан үзэлт яруу найрагч Георг Гервег байв.
1930-40 өөд оны Германы Уран зохиолын хамгийн том төлөөлөгч нь Г.Гейне байв.

XX зууны Германы уран зохиол
XX зуунд Герман улс ДэлхийнII дайн болон Хүйтэн дайныг туулсан ба үүний улмаас Герман улс хоёрт хуваагдсан билээ. 1918-1933 онуудад The Weimar Republic давамгайлж байсан Холбооны БҮГД Найрамдах Герман улс болон Ардчилсан Герман улс хоёр 1949 онд байгуулагдсан. Харин 1990 онд хоёр Герман улс дахин нэгдсэн юм.
20-р зууны эхэн хагаст утга зохиолын гол хэлбэр нь Модернизм байсан. Модернизм нь дотроо хэд хэдэн уран зохиолын хөдөлгөөн гарсан нь naturalism, symbolism, aestheticism, Expressionism, Futurism, Dada and Surrealism юм.
20-р зууны 2 дахь хагаст утга зохиолын маш олон хэлбэр бие болсон нь modernism; theatre of the absurd; documentary literature; post-dramatic theatre; magic realism; and postmodernism юм.
20-р зууны жүжгийн зохиолчид:
Brecht, Wolfgang Borchert, Marieluise Fleisser, Anna Gmeyner, Hugo von Hofmannsthal, Ödön von Horváth, Georg Kaiser, Arthur Schnitzler, Carl Sternheim, Ernst Toller, Frank Wedekind and Carl Zuckmayer.
20-р зууны үргэлжилсэн үгийн зохиолчид:
Lou Andreas-Salomé, Vicki Baum, Elias Canetti, Veza Canetti, Hans Carossa, Hedwig Courths-Mahler, Hans Fallada, Anna Gmeyner, Oskar Maria Graf, Georg Hermann, Hans Henny Jahnn, Franz Jung, Ernst Jünger, Erich Kästner, Irmgard Keun, Heinrich Mann, Klaus Mann, Erik Reger, Erich Maria Remarque, Franziska zu Reventlow

20-р зууны яруу найрагчид:
Rainer Maria Rilke, Gottfried Benn, Bertolt Brecht, Stefan George, Georg Heym, Hugo von Hofmannsthal, Else Lasker-Schüler and Georg Trakl.

XXI зууны Германы Уран Зохиол
2000 оноос хойш өөрсдийн зохиол бүтээлээрээ онцолж гарч ирж, олонд танигдсан олон олон зохиолчид Германы уран зохиолыг хөгжүүлэхэд чухал хувь нэмэр оруулж байгаа юм.
21-р зууны жүжгийн зохиолчид:
Volker Braun, Ulrike Draesner, Durs Grünbein, Ulla Hahn, Kerstin Hensel, Barbara Köhler, Uwe Kolbe, Michael Krüger, Ulrike Almut Sandig, Evelyn Schlag.
21-р зууны үргэлжилсэн үгийн зохиолчид:
Sybille Berg, Marcel Beyer, Maxim Biller, Volker Braun, Alina Bronsky, Ulrike Draesner, Tanja Dückers, Karen Duve, Jenny Erpenbeck, Julia Franck, Arno Geiger, Rainald Goetz, Annett Gröschner, Ulla Hahn, Ernst-Wilhelm Händler, Christoph Hein, Kerstin Hensel, Judith Hermann, Zoë Jenny, Reinhard Jirgl, Wladimir Kaminer, Yadé Kara, Daniel Kehlmann, Esther Kinsky, Angelika Klüssendorf, Angela Krauß, Sibylle Lewitscharoff, Irina Liebmann, Monika Maron, Eva Menasse, Robert Menasse, Clemens Meyer, Terézia Mora, Herta Müller, Ingrid Noll
21-р зууны яруу найрагчид:
Volker Braun, Ulrike Draesner, Durs Grünbein, Ulla Hahn, Kerstin Hensel, Barbara Köhler, Uwe Kolbe, Michael Krüger, Ulrike Almut Sandig, Evelyn Schlag.

Германы Нобелийн Шагналт зохиолчид:
Германы зохиолчид нийт 13 удаа Нобелийн шагнал хүртэж байсан. Энэ нь Нобелийн шагналын тоогоороо Англи 27 болон Францын 14 зохиолчдын дараа 3-р байранд орж байгаа юм.
 1902 Theodor Mommsen
 1908 Rudolf Christoph Eucken
 1910 Paul Heyse
 1912 Gerhart Hauptmann
 1919 Carl Spitteler
 1929 Thomas Mann
 1946 Hermann Hesse
 1966 Nelly Sachs
 1972 Heinrich Böll
 1981 Elias Canetti
 1999 Günter Grass
 2004 Elfriede Jelinek
 2009 Herta Mülle

Ном зүй
1. “Гадаадын Уран Зохиол 1”Ч.Цэндсүрэн, Ж.Намсрай, Д.Бат-Очир,Д.Болд
2. “Гадаадын Уран Зохиол 2” А.Шархүү, Д.Болд, Ч.Цэндсүрэн, Д.Бат-Очир
3. “Литературный Энциклопедический словорь” В.М.Кожевникова, П.А.Николаева
4. http://en.wikipedia.org/wiki/German_literature
5. http://ru.wikipedia.org/wiki/Немецкая_литература
6. http://tr.wikipedia.org/wiki/Alman_edebiyat
7. http://sites.google.com/site/germanliterature/21st-century

Иоганн Вольфанг Гёт
1749– 1832
И. В. Гёте Германыихзохиолч сэтгэгч, эрдэмтэн, улстөрийнзүтгэлтэнхүнбайв.Тэрээр Феодалын хуучин ёсны эвдрэл , шинэ капиталист харилцааны бүрэлдэн тогтож буй явцын нарийн төвөгтэй зөрчилийн талаар зохиол бүтээлдээтусгасан.Түүний “Фауст” хэмээх эмгэнэлтжүжгийгдэлхийнуранзохиолыноргилуудыннэгхэмээнүздэг.
• ЗалууВертерийншаналан
• Фауст
• ГецфонБерлихинген
• Торквато тассо
• Вильгельм Мейстр
• Ифигения Тавридад
• Эгмонт

Чи бид

Хоржигнон урсах булгийн ус намайг чамд дурласануу гэж асуух адил тохуутай
Хол алсад моддын дундаас хөхөө донгодно, тэр чамд хайртай юмуу гэж асуух мэт
Хажууд чинь тэр одоо байгаа юу хэмээн байн байн шалгаан жижигхэн шувууд шулганан жиргэлдэнэ
Хамгаас хайртай түүндээ хурдхан очоод ингэж тэврээрэй хэмээн намуухан салхи аяархан илбэнэ
Одод, биднээс өнгөтөй гялалзаж харагддаг юмуу тэр чинь гэх адил жирвэлзэн анивчина
Оргил сэврээгээс минь өндөр юмуу чиний хайр гэж мөнх цаст уулс сүртэйхэн дүнхийнэ
Омголон халуухан хайр дурлал чинь надааас халуун юмуу гээд наран авхай намайг төөнөнө
Орчлон ертөнцын бүх юмнаас онцгойрч чи бидний хайр сэтгэл дэндүү дэндүү илүү би мэднээ хайрааа...

Энэ дэлхийд жаргалтай байхад хүнд 3 зүйл л хэрэгтэй: хайртай хүн, дуртай ажил, итгэл найдвар.

Би чамд зүрх сэтгэлээ өгчихсөөн хонгор минь, чи ч бас надад зүрхээ өгөөч! Хоёулаа тэднийг хамтад нь түгжээд, түлхүүрийг нь холоос холд хаячихъя.

Хайр гэдэг яг л алдалж дэлгэсэн гартай адил. Хэрэв чи хайрын өмнө гараа хумхивал, эцэстээ өөрийгөө л тэвэрч хоцросноо мэдрэх болно.

Чиний хурууны хээ одоо ч тодорч, чиний үнсэлт одоо ч амтагдаж, чиний дуу хоолой одоо ч зөөлнөөр цуурайтдаг тийм нэг газар миний хаа нэгтээ бий. Тэр газарт чи бид хоёр үүрд хамт байх болно.

Janima

Janimda emes juregimde barsin,
Kasimda emes oiimda barsin,
Seni bir sat kormesemde,
Allaga wukir omirde barsin...

"California King Bed"

Chest to chest
Nose to nose
Palm to palm
We were always just that close
Wrist to wrist
Toe to toe
Lips that felt just like the inside of a rose
So, how come when I reach out my finger
It feels like more than distance between us

In this California king bed
We're ten thousand miles apart
I've been California wishing on these stars
For your heart for me
My California king

Eye to eye
Cheek to cheek
Side by side
You were sleeping next to me
Arm in arm
Dusk to dawn
With the curtains drawn
And a little last night on these sheets
So, how come when I reach out my fingers
It seems like more than distance between us

In this California king bed

We're ten thousand miles apart
I've been California wishing on these stars
For your heart for me
My California king

Just when I felt like giving up on us
You turned around and gave me one last touch
That made everything feel better
And even then my eyes got wetter
So confused wanna ask you if you love me
But I don't wanna seem so weak
Maybe I've been California dreaming

In this California king bed
We're ten thousand miles apart
I've been California wishing on these stars
For your heart for me
My California king
My California King

In this California king bed
We're ten thousand miles apart
I've been California wishing on these stars
For your heart for me
My California king



Thanks to Anurag Sahu for adding these lyrics.
Thanks to Ahana, Siimone gravil, Juliaamaria for correcting these lyrics.
I wouldn't wanna be anybody else, hey
You made me insecure, to me I wasn't good enough
But who are you to judge
When you're a diamond in the rough

I'm sure you got some things
You'd like to change about yourself
But when it comes to me
I wouldn't want to be anybody else

I'm no beauty queen, I'm just beautiful me
You got every right to a beautiful life, come on
bm
Who says, who says you're not perfect
Who says you're not worth it
Who says you're the only one that's hurting
Trust me that's the price of beauty
Who says you're not pretty
Who says you're not beautiful, who says?

It's such a funny thing
How nothing's funny when it's you
You tell 'em what you mean
But they keep whitin' out the the truth

It's like the work of art
That never get to see the light
Keep you beneath the stars
Won't let you touch the sky

I'm no beauty queen, I'm just beautiful me
You got every right to a beautiful life, come on
[- From: http://www.elyrics.net/read/s/selena-gomez-lyrics/who-says-lyrics.html -]

Who says, who says you're not perfect
Who says you're not worth it
Who says you're the only one that's hurting
Trust me that's the price of beauty
Who says you're not pretty
Who says you're not beautiful, who says?

Who says you're not star potential
Who says you're not presidential
Who says you can't be in movies
Listen to me, listen to me

Who says you don't pass the test
Who says you can't be the best
Who said, who said?
Would you tell me who said that, yeah
Who said

Who says, who says you're not perfect
Who says you're not worth it
Who says you're the only one that's hurting
Trust me that's the price of beauty
Who says you're not pretty
Who says you're not beautiful, who says?

Who says you're not perfect
Who says you're not worth it
Who says you're the only one that's hurting
Trust me that's the price of beauty
Who says you're not pretty
Who says you're not beautiful, who says?



these lyrics are submitted by BURKUL2
these lyrics are last corrected by Erica Walsh

Мэдээллийн технологи

Мэдээллийн технологийн салбар бол шинэ бөгөөд ирээдүйтэй, бүх салбарын хөгжлийн үндэс болдгоороо бол давуу талтай. Хоцрогдол бол бас заримдаа давуу тал болдог. Бид бусдын гаргасан алдааг давтахгүйгээр бусдын хөгжлийг амдаад очих боломжтойгоороо бас давуу талтай.
Хүн мөнгөө юунд төлдөг вэ гэхээрээ эрх ямбанд төлдөг юм байна л даа. Тэгэхээр интернэтийг ерөөсөө л хэрэглээ болгох тал руу нь их зүйл хийх хэрэгтэй байна. Хийгдэж байгаа нь ч их байна. Монгол контентууд, и-коммерсууд аль болох их болбол. Төрийн байгууллага дээр очоод хүнд сурталд нь бухамдаж байхын оронд гэрээсээ үйлчилгээ, лавлагаагаа авчихаад түүндээ тохирсон төлбөрийг нь төлдөг болчихвол хүмүүс дуртай л байх байх. Цэцэрлэгт хүүхдээ өдрийг хэрхэн өнгөрөөж байгааг, сургуульд сурдаг хүүхэд нь ямар сурч байгааг, гэрээсээ өрөөнөөсөө харчихдаг байвал их зүгээр. Хөгжингүй орнуудад энэ асуудлыг аль хэдийн шийдвэрлэх түвшиндээ ороод байгаа бөгөөд жишээ нь японд зарим хүмүүс гэрээсээ ажилаа хийдэг болсон байгаа гэнэ.

Социометрын судалгаа

Агуулга

1. Удиртгал
2. Үндсэн хэсэг
Нэг. Гадаад байдалын ойлголт
Хоёр. Оюутан залуусаас авсан санал асуулгын дүн
3. Дүгнэлт
4. Ном зүй
Удиртгал

Орчин үеийн залуусын чиг хандлага өөрчлөгдсөнөөр оюутнууд ихэнх хугацааг хичээлд анхаарал хандуулах бус гадаад үзэмж, шоу цэнгээн, секц, дугуйлан, амралтанд явах зэрэгт ихээр татагдах болжээ.
Залуусын чиг хандлага нь: нийгмээ даган өөрчлөгдөх нь тэдний буруу биш юм шиг. Даяаршилагдаж буй нийгэмд бид хөл нийлүүлэн алхалж байна. Тиймдээ ч гоо зүйн боловсрол, мэдлэгийг хуримтлуулсан биеэ зөв авч явдаг, төрөл бүрийн авьяас, мэдрэмжтэй өөрийгөө хөгжүүлсэн залуус энэ нийгэмд хэрэгтэй. Нийгмийн сонирхолыг хувийн явцуу сонирхолоос оюун санааны үнэт зүйлсийг материаллаг зүйлээс илүүд үздэг нь зөвлөлтийн сурагчдын үнэлэх баримжааг судалсан судалгаанаас харагдсан байдаг ч орчин үед хувцасаар нь угтаж ухаанаар нь угтах болсноор залуус маань гадаад гоо сайхандаа анхаарах болсон юм.
Ихэнх их дээд сургуулийн сайн сурлагатай оюутнууд төдийлөн гадаад үзэмжээ анхаардаггүй ихэвчлэн боловсролдоо анхаардаг ба гадаад үзэмжиндээ анхаардаг оюутнуудын ихэнх хувь нь сурлагандаа сайнгүй байдаг нь амьдралын ажиглалтаас харагддаг байна.Гэвч энэ нь баттай эх сурвалж биш юм энэхүү үл ойлгогдох байдлыг энхүү судалгаагаар тодорхойлох өчүүхэн оролдого хийсэн юм.
Зорилго:
Гадаад төрхөндөө хэт анхаардаг оюутнуудын сурлагийн амжилтын нөлөөллийг судлахад оршино.
Зорилт:
Нийт 10 асуулттай судалгаа авч сурагчидаас доорх зүйлсийг мэдэж авах
• Хүйс, нийгмийн гарал, сургууль анги зэргээр нь харьцуулан дүгнэлт гаргах
• Хэт их цагийг өөртөө анхаарснаар хичээл хоцрогддог үгүйг мэдэх
• Тэдний бодлыг таниж мэдэх
• Бусад хүмүүсийн харьцаанаас шалтгааж буй эсэх
• Сурлагын үнэлгээ
Таамаглал:
Оюутнууд гадаад төрхөндөө хэт анхаарснаар сурлаганд муугаар нөлөөлнө гэж би үздэг. Би өөрөө жирийн нэгэн оюутан сурлагандаа анхаарахын зэрэгцээ заримдаа гадаад төрхөндөө анхаарч, нүүр үс гэзэгээ янзалсан өдөр хичээлээс хоцордог, номын санд бариу хувцаслах өсгийтэй гутал өмссөн үед бөхчимдөж бие эвгүйрэх анхаарал тогтдоггүй учир хурдхан гэртээ харьж хувцасаа солихыг эрмэлздэг мөн тэр үед бусад хүмүүс ч анхаарал их хандуулдаг учир тэдэнтэй өнгөрөөх цагийн хэмжээ ихсэж хичээл хийх цаг багасдаг.
Объект:
Гадаад гоо үзэмжэндээ анхаардаг ХИС,МУИС,ШУТИС,Этүгэн,Сэрүүлэг Их,Дээд сургуулиудын 100 оюутан залуус
Судлах зүйл:
• Судалгаанд хамрагдсан оюутнуудын сурлагын түвшин
• Суралцагсдын үнэлэмж
• Хүйсийн ялгаа
• Хандлага
• Харьцаа /Харилцаа/
Шийдвэрлэх асуудал:
• Гадаад төрхөндөө анхаарсны давуу болон сул тал юу вэ?
• Гадаад гоо үзэмж оюутан суралцагсдын сурлагад хэрхэн нөлөөлж буйг тодорхойлох?
• Нөлөөлийн хүчин зүйлийг олж мэдэх?
Судалгааны арга:
1. Санамсаргүй биш түүвэрийн арга
2. Хаалттай 10 асуулт бүхий санал асуулга
3. Харьцуулалт
Үндсэн ойлголтод хийх тайлбарлал:
Гадаад төрх байдал гэдэг нь хүний харагдах байдалыг хэлдэг ба үүнд хэт анхаарах гэдэг нь бусдаас содон хүний нүдэнд өртөмтгий байхыг хэлнэ.
Сурлагын үнэлгээ гэж сурч буй зүйлээ бодит тоон утга болон үсгэн үнэлгээгээр үнэлүүлэхийг хэлдэг.
Хандлага гэдэг нь тухайн хүний юунд дур сонирхолтой байгааг хэлдэг ба энэ нь юун дээр ч илэрч болдог.

Судлагдсан байдал:
1974 онд М .Семов залуучуудын үнэлэх баримжааны асуудалыг судлахын тулд хот болон хөдөөний залуучуудын дунд социологи сурган хүмүүжүүлэх ухааны судалгаа явуулсан байдаг.
Тэрхүү судалгааны үр дүнд боловсролын түвшин өсөхийн хэрээр материаллаг үнэт зүйлийн роль буурч мэдлэг үерхэл нөхөрлөлд өгөх ач холбогдол огцом өсөж байжээ. М.Семов хотын болон хөдөөгийн залуучуудын үнэлэмж баримжаанд зарим нэг ялгаа байсан нь хотод гэр бүлийн ач холбогдол өндөр үнэлэгддэг ба боловсролын түвшин өсөхийн хэрээр материаллаг зүйл өгөх ач холбогдол буурах явдал тийм ч огцом биш байсаныг тэмдэглэжээ.

Нэг.Гоо зүйн ойлголт

Хоёр.Оюутан залуусаас авсан санал асуулгын дүн

Энэхүү санал асуулгыг миний бие боловсруулан монголын зарим их дээд сургуулийн 100 оюутнаас түүвэрлэн авч дүнг нэгтгэлээ.
Санал асуулгад үндсэн 10 асуулт орсон.
Судалгааны дүнг танилцуулбал:

Асуулт №01

Судалгаанд хамрагдагсдын 75 эм 25эр хамрагдсанаас ихэнх эм оюутнуудын 38% нь хичээлээс хоцордоггүй ба ихэнх эр оюутнууд буюу 5% нь оройтож сэрснээс хичээлээс хоцордог гэж хариулсан байна.
Асуулт №02

Эдгээрийн 80% нь хувцаслалтанд санаа зовдоггүй гэсэн байсан нь эдгээр оюутнууд хичээлээс гадаад гоо үзэмжнээс шалтгаалан хичээлээс хөндийрөөгүй ба хувцаслалтанд санаа зовдоггүй буюу хувцаслалт нь тэдний амьдралын хэрэглээ хэвшил болсон байна.
Асуулт №03,04,05,06


Энэхүү асуултууд маань бусдын зүгээс нөлөөлснөөс тэд гадаад гоо үзэмжиндээ анхаараад байгаа болов уу гэсэн асуултанд багш тэдний гадаад гоо үзэмжнээс болж эвгүй харьцах тохиолдол нийт оюутны 60% нь тохиолддоггүй мөн оюутнууд ч тэдний 50% нь эвгүй харьцаагүй байсан ба мөн тэдгээр оюутнууд өөрсдөө ч бусдын гадаад гоо үзэмжнээс болж нөхөрлөдөггүй нь 80% нь харагдаж байсан юм.Нийт оюутны 47% нь сурлагандаа сайн 28% нь дунд сурлагатай 9% нь муу сурлагатай үлдсэн 16% нь онц сурдаг ба нийгмийн гаралын хувьд сэхээтэн гаралтай оюутнуудын ихэнх нь уг хариултыг өгсөн байна.

Асуулт №07,08,09,10

Эхний асуултанд 55% нь хуцаслахад нилээн их цагийг зарцуулдаг гэсэн ба энэ нь бага хэмжээгээр сурлагад нөлөөлөхийг харуулна. Ихэнх оюутанууд буюу 60% нь гадаад гоо үзэмжиндээ анхаардаг залуусыг бловсролтой болоодл бие зөв авч явдаг гэж хариулсан нь боловсрол мэдлэгтэй хүн өөрийгөө бүх талаараа хөгжүүлэн, боловсрол мэдлэгээ дээшлүүлж гадаад гоо сайхандаа анхаарч олон хүнтэй харьцаж бүх талаараа өөрийгөө хөгжүүлэн чадварлаг мэргэжилтэн болон бэлтгэгдэх ёстой гэдгийг өнөөгийн залуус сайн ойлгодог болсон нь харагдаж байна. Мөн 10 асуултанд тэдгээр оюутнууд гадна төрхөндөө 26%, сурлагандаа 49% нь анхаардаг ба эдгээр оутнууд маань гадаад үзэмжиндээ анхаарсаны давуу талд хүмүүс сайхан харьцан ажил амжилттай бүтнэ гэсэн хариултыг сонгосон нь оюутнууд мэдлэг боловсролтой байснаараа гадаад мөн дотоод гоо сайхандаа анхаарах ёстой гэж боддог ба энэ нь ирээдүй ажил хөдөлмөр эрхлэх явцад эерэгээр нөлөөлдөг болохыг 9-р асуултаар харж болно.

Дүгнэлт

Анхны сургууль буюу гимназия үүссэж байсан үед ч сайжруулсан ангийн арьсаар хувцас хийж өмсдөг байсан нь тэр үед суралцагсдын хооронд ялгаа гарахгүй төдийгүй хувцаслалт нь сурлагад нөлөөлдөггүй байсан нь тодорхой юм. Цаг үе өөрчлөгдөж технологийн дэвшилд хүрсэн өнөө үед олон зүйл өөрчлөгдөж хувцасны загварын чиг хандлага гарч ирсэн нь хүмүүсийн хооронд өрсөлдөөнийг бий болгож байгаа бөгөөд энэ нь нийгмийн давхрагуудаас шалтгаалан янз бүрийн үр дагаварт хүргэж болно. Үүний тод жишээ оюутан бид сурч байх хугацаандаа хичээлд анхаарах уу гадаад гоо үзэмж амралт чөлөөт цагт анхааралаа хандуулах уу гэдэгийг энэ судалгаагаар гаргаж ирсэн юм.
Судалгааны үр дүн миний болон олон хүмүүсийн бодож байснаас өөр байсан юм. Өөрөөр хэлвэл гадаад гоо үзэмж суралцагсдын сурлагад аль аль талаараа нөлөөлдөггүй болохыг судалгааны үр дүнгээс мэдэж болно хичээл хоцрогдол болон сурлагын амжилтын нөлөөлөл суралцагсдын өөр хүчин зүйлээс шалтгаалдаг тэдний гадаад гоо үзэмж сурлагад төдийлөн нөлөөлдөггүй энэ нь тэдгээр оюутнуудын өдөр тутамын амьдралын хэвшил болон сонирхолын асуудал болсон байгаа юм. Гадаад төрхөндөө их цагийг зарцуулдаг гэсэн ба тэр нь хичээл хийх болон чөлөөт цагаа өнгөрөөх цагаас хавьгүй бага байсан. 1974 онд хийгдсэн М.Семовийн судалсанаар хотод боловсролийн түвшин нэмэгдсэн ч материаллаг зүйлд хандах хандлага буураагүй байсан нь миний судалгааны эцэст ч мөн адил тийм үр дүнд хүрээд байгаа ба хотын залуусын хэв маяг стиль имиджи тэдний амьдралын дадал хэвшил болсон болохоос сурлага болоод сонирхож буй зүйлд нь нөлөөлдөггүй болох нь судалгааны үр дүнд илэрсэн юм.

Залуу наснаасаа мэргэн ухааныг л нөөцөлж ав. Түүнээс илүү найдвартай хөрөнгө гэж хаа ч үгүй.
Ном зүй
Г.Гурова, Хүмүүжилийн социологийн асуудлууд, 1985 он
Б.Сумьяа, Судалгааны ажлын арга зүй, УБ хот 2000 он
В.Отгоннасан, Социологийн судалгааны үндсэн аргууд, УБ хот 2005 он

Test

The 1st grade
I. Choose the correct answer. \Grammer\
1. How old ....... she.
a. Are b. is c. am d. be
2. This is my mother ..... name is Dolgor.
a. He b. his c. her d. she
3. There .... three books on the desk.
a. An b. a c. are d. is
4. I ......... got a big family.
a. Have b. has c. am d. are
5. It is ........ map.
a. An b. a c. 0 d. is
6. Tuvshin ......... play tennis, but can’t dance.
a. Can b. can’t c. cans d. is
7. She ......... home.
a. go b. goes c. goes to d. to go
8. ..... Monday they don’t play chess.
a. On b. in c. at d. to
9. They ..... a brown jacket.
a. Are b. is c. has d. have
10. She is .......... an orange skirt.
a. Wear b. wears c. wearing d. to wear
11. My birthday is ........ of June.
a. In the 3rd b. on the 3rd c. 0
12. Yesterday I ... at home.
a. Am b. was c. were d. 0
13. A cat is ...... than a mouse.
a. Big b. bigger c. smaller d. 0
14. Jane and Jack were ......... TV in the evening.
a. Watch b. watching c. watched d. watches
15. You must .... to school.
a. To go b. going c. go d. went
II. Odd one out \vocabulary\
1. Stone, gold, metal, key
2. Plate, cup, window, bottle, newspaper
3. Pepsi, coffee, juice, cake
4. Pen, magazine, book,newspaper
5. Hungry, sad, angry, happy
III. Write the past simple form of the verbs.
1. Write _______
2. Give _________
3. Have _________
4. Buy ________
5. See ________
IV. Choose true or false. \Comprehension\
1. My father is my sister. T F
2. There was no computer in the 14th century. T F
3. 30 years ago there wasn’t a mobile phone in Mongolia. T F
4. We can smell with our tongue. T F
5. Mongolians cook “Khorhog” with horse meat. T F
V. Put the words in order to make sentences.
1. Livingroom/our/large/is.
2. You/ play/do/always/basketball?
3. He/ dance/ at the party?
4. Wash/ the/ don’t/ vegetables/forget.
5. Lives/she/small/house/a/in.

Сэтгэл судлал

Судалгааны ажилууд
Зан төлөв гэдэг нь аливаа зүйлд хандах хүний харьцангуй тогтвортой хандлага бөгөөд бие хүний онцлогийг тодорхойлдог.
Зан төлөвийн экстраверт , интроверт хэв маягийн тестээр сурагчиддаа судалсан.
Экстраверт – Хүмүүс болон идэвхтэй үйл ажиллагаанаас байнга эрч хүч энерги авч байдаг.Иймд тэдний дотоод ертөнц нь гадаад орчин, хүмүүсийн харилцаа руу чиглэж байдаг.
Интроверт- Оюун санаа нь дотооддоо төвлөрдөг, нийтэч бус. Тэд ярихаасаа өмнө эхлэд сайтар боддог.Зан төлөвийн хязгаарлагдмал шинжүүд нь тодорхой нөхцөл байдалтай холбоотой илэрдэг шинжүүд юм.Үүнийг дараах байдлаар хувааж болно.
Нийтэч-зожиг, манлайлагч-захирагдагч,өөдрөг-гутранги, зоригтой-хулчгар гэх мэт.
Социометрийн судалгаа: Бүлэг хамт олны нэгдэл нягтралыг судалдаг аргыг социометрийн арга гэнэ.Энэхүү судалгаа нь сурагчдын хамт олны гишүүдийн хоорондын харилцааг тодорхойлж үр дүнг нь практикт хэрэглэх зорилготой.
Тест: 1. Зан төлөвийн онцлогийн тест “Сэтгэл судлаач Юнг”
2. Социометрийн судалгаа
Зорилго
Бие хүний сэтгэлзүйн хэв шинжийг тодорхойлон ангийн сурагчдын уур амьсгал, нийтэч байдлын түвшинг илэрүүлэх
Субект: Энэхүү судалгаанд Хүнс технологийн коллежийн ЗБЗГА 1а 1-р курсын оюутнууд оролцсон.
Үндэслэл: Дааж авсан анги маань энэ жил 1-р күрст элсэн орсон байсан учир нэг нэгийгээ сайн мэдэхгүй мөн багшийн зүгээс зан төлөвийн болоод ангийн уур амьсгалын судалгаа аваагүй байсан юм. Тиймээс миний бие ангийн сурагчидаас энэхүү судлагаануудыг авахаар болсон юм.
Түүвэр : Энэхүү судалгаанд Хүнс технологийн коллежийн ЗБЗГА 1а нийт 15 оюутан оролцсоноос эмэгтэй-7, эрэгтэй-8 15-17 насны оюутнууд байв.



Зан төлөвийн онцлогийн тестийн үр дүн

1. Ц.Нацагдорж Амбиверт
2. Ш.Даваасамбуу Экстраверт
3. А.Гантуяа Интроверт
4. М.Жаргал Амбиверт
5. Х.Чинзориг Амбиверт
6. Б.Алтансүх Экстраверт
7. М.Бадамгарав Интроверт
8. Г.Батэрдэнэ Амбиверт
9. А.Отгонбаатар Амбиверт
10. Я.Лхагвацэнд Амбиверт
11. Л.Батмэнд Амбиверт
12. Н.Мөнхбаяр Амбиверт
13. Р.Лхагвасүрэн Амбиверт
14. Ө.Ариунсанаа Амбиверт
15. Б.Содномгэрэл Амбиверт


Дүгнэлт
Дээрх графикаас сурагчдын зан төлөвийн хувийг харьцуулан харж болно.Судалгааны үр дүнд манай ангийн нийт сурагчдын талас илүү хувь нь амбиверт буюу хэвийн зан төлөвтэй байсан учир бидэнд болоод сурагчид бие биентэйгээ харьцахад ямар нэгэн хүндрэл гардаггүй байсан юм. Үүний үр дүнд болоод миний ажигласнаар тэд үнэхээр бие биентэйгээ эелдэг харьцдаг сургуулиас зохиосон үйл ажилгаанд идэвхтэй оролцог ихэнх хүүхдүүд маань өгсөн үүрэг даалгавар сайн гүйцэтгэдэг байв.
Ганцаарчилсан судалгаа

Субект: ЗБЗГА 1а ангийн сурагч Б.А
Тест: 1.Харилцааны чадвараа тодорхойлох тест
2.Зан төлөвийн акцентуаци
3.Темпремэнт
Үндэслэл: Энэхүү сурагч маань нилээн хөдөлгөөнтэй анги хамт олноо хүндэлдэггүй, цочмог хэв шинжтэй зан төлөвийн судалгааны үр дүнд экстравэрт гарсан 2 хүүхдийн нэг байсан тиймээс шалтгааныг нь тодруулж асуудлыг шийдэхэд бага ч болов тусалахийг хүсэж тус сурагчтай ярилцсаны эцэст судалахаар болсон.
Судалгааны арга: Ажиглалт,Тест,Ярилцлага,
Судалгааны эхний хэсэг ангийг ажигласаны үр дүнд уг сурагч нилээн бусдаасаа хөдөлгөөнтэй, сул дорой нэгэнтэйгээ дээрэнгүй харьцаж буйг ажигласны үр дүнд уг сурагчаас тестийн аргаар судалгаа авав.
Судалгааны дунд хэсэг хариу миний бодож байснаар байсан ба уг сурагчтай нилээн болгоомжтой дотно харьцаж хичээл орж байх үедээ түүнд анхаарал хандуулж урмийн үгээр урамшуулж байсан ба энэ маань ч уг сурагчид таалагдсан бололтой надтай эелдэг илэн далангүй харьцсаны эцэст бид ярилцаж санал бодолоо чөлөөтэй хуваалцсан учираас судалгааны үр дүнг боловсруулахад дөхөм болж өгсөн юм. Ингээд бид найзууд болж миний бие дадлагын хугацаанд туслаж зөвлөгөө өгч чадах бүх зүйлээрээ тусласан.
Судалгааны эцсийн өдөр ангийн багшид судалгааны үр дүнг танилцуулж уг хүүхдийг анхааралдаа аван ажиллахийг хүссэн юм.
Үр дүн
Харилцааны чадвараа тодорхойлох тестийн үр дүнд тэрээр 20 оноо авсан ба
19-24 онооны тэрээр ерөнхийдөө нийтэч зантай олны дунд бие барьдаггүй,өөртөө итгэлтэй аливаа зүйлээс бэрхшээдгүй зантай.Дутагдал нь санаанд орсноороо л ярьж байдаг.
Зан төлөвийн акцентуацийн хөөрүү, хэт мэдрэмтгий,солигдомтгой хүүхэд байсан юм.
Темпраментийн судалгааны үр дүнд сурагч холерик хэв маяг сэтгэлзүйн онцлоготой сурагч ба энэ нь мэдрэлийн тогтолцооны хувьд хөөрөл давамгайлсан. Йимд хурдан хөдөлгөөнтэй огцом үйлдэл хийдэг бие барих чадвар муутай гэх мэт байна.
Дүгнэлт
Б овогтой А нь ой тогтоолт удаан,марталт хурдан,хурдан шалмаг хөдөлгөөнтэй,сэргэлэн цовоо,нийцэрхэг зантай ч сул дорой нэгэндээ дээрэнгүй ханддаг.Цочмог шаралхуу анги хамт олондоо нэр хүндтэй,сурагчдыг атгандаа байлгах гэж оролддог. (Дээрэлхэх хандлагатай)
Энэхүү занг нь засаж залруулахын тулд багшийн зүгээс анхаарал хандуулах шаардлагатай.Учир нь эх нь нас бараад 2 жил болж байгаа эцэг нь гадаадад ажилладаг эмээтэйгээ амьдардаг учир ар гэрийн анхаарал халамж гэр бүлийн хүмүүжил сул байдаг.
Багшийн зүгээс цаашид авах арга хэмжээ нь тус сурагчтай ганцаарчлан илэн далангүй ярилцах нь зүйтэй. Юунаас болж йим ааш араншин гаргадгийг тодорхойлж дараа нь арга хэмжээ авах нь зүйтэй.Энэ сурагчын хувьд найз нөхдийн нөлөөлөл их болж бүтэхгүй, өөрөөсөө ах хүүхдүүдтэй найзалдаг.
Тийм учираас энэхүү сурагчид хариуцлагатай ажил даалгаж, өөрийг нь сайнаар үнэлж байдгаа харуулах нь багшийн зүгээс авах оновчтой арга хэмжээ юм.

Дүгнэлт
Энэхүү судалгаагаар бид ангийн уур амьсгалыг илрүүлсэн ба сурагчдын хоорондын харилцаа хамаарал,хамтаж шинж мөн анги хамт олонтойгоо харьцаж дасан зохицож чадахгүй байгаа хүүхдийг мэдэж авч туслахыг эрмэлзсэн.Ингээд дээрх 4 асуултын хүрээнд
• Манлайлагч сурагчид-4

• Олонд хүндлэгддэг сурагчид-4

• Нэр хүнд бүхий сурагчид-4

• Гадуурхагддаг сурагчид-3

Эдгээрээс харилцан бие биенээ сонгосон 10 сурагч, ангийн хамгийн их гадуурхагддаг сурагчаар Ба гэх сурагч байсан нь энэхүү судалгааны үр дүнд төдийгүй бидний ажигласны үр дүнд илэрсэн юм.Бид сурагчдын хоорондын хамаарлаас авч үзэхэд ангийн сурагчдын уур амьсгал хэвийн хоорондоо эелдэг харьцдаг олон нийтийн ажилд хамтран нэг баг болж ажилдаг нь харагдаж байгаа юм .

Bi uliral shg bvcgvi

Elchilgvi toonox xalyyn zynaap
Xawpiin shyypga shig aashilj xamag nowshoo chipeed
Xaalga vvdee xaga shideed
Xaashaa ch xamaagvi gvichixdeg bi xawap shg bvcgvi

Tecgim jawap xaalga newt vleej
Tancag xonjild jawap xypgax agshind
Xoldvv jawapiig xonjloocoo xooj
Xaipiiga xalyyn ilchind ymbyyldag
Bi zyn shg bvcgvi

Aipag naip xeceed xolchvvpxcen namap
Ailiin bvcgvi noxopt min xoopxon xapagdax wii gexeec emeej
Nampiin dynd capiin shiniin 17 bolgond bi xypimaa xiix gej byi bvcgvi shig
Naalinxai uyn baij chaddg bi namap shg bvcgvi

Xaipt min namaig xalamjaap dytaaj
Xaipiin vgee xowopxon xelbel
Xalyyn yldam zangaa vlden xooj yg l Idep eciin xviten tachignax adil
Ixemceg bapdam mocon xatagtai shig boldog bi owol shg bvcgvi
Eeljlen ylipax dopwon ylipaliig ooptoo shingeecen
Egel dapyyxan jipiin bvcgvi bi Xawap shig,Zyn shg,Namap shg,Owol shg

Xezee ymap ylipal minii cetgeld noyloxiig
Xen bygai ni ch xelj medex apgagvi
Bi dopwon ylipal shg bvcgvi
Bi dopwon ylipaliin ezen bvcgvi

Саннам Би

Hvn shig zantai hovorhon nuhudduu bi dasjee
Huuchin bvhnee dursan bi holdmoorgui boljee
Hvnii nutgiin hүү bolson hoino nutgaa sanah yum daa bi
Hvchirheg zorigtoi naiz nartaigaa baigaad daschihjee bas
Amidral yag l dalai shig hatuu shirүүn
Amgalan dulguun davalgaalah hernee vertei
Arslan barsaas dutahgui zorig gargah dalaichin
Aimshigt davalgaand zamhrah enүүhend yum daa
Dalaid bi durtai bolohoor dalaichin naiz nartaa daschee
Davalgaalan ireh shuurgiin uuduus daitsaar baigaad sүүrchee
Dandaa bid mur zeregtsen tulalddag baisan yum
Dalain davalgaa aimshigtai ch gesen dajgvi l yalaad gardag baijee
Bi ene gazraa dassan yum baina
Bi tegehdee horgodohgui baih yum
Bi zugeer l dassan bolohoor dursaj baina
Bi uuruu uur nutgiin hүү bolohoor vldeh yosgui
Odoo bi hvslee bielүүleh geed yavah bolloo
Oldoshgui saihan ene gazraa dursan yavnaa
Olon honog bodoj hevteh ch gesen
Ondoo songolt nadad daan ch alga daa
Hojim ergeed bodohod hetsүүhen hariu gargaj baina bi
Hovorhon zayah saihan bvhnee hovoolon ireh shuurgand aldsan bailaa
Hojson yum nadad baga baina hosgui saihan nuhduu bi vgvolj baina
Hoslon niilsen zarim nuhud maani vgvo bolson yumaa dalaid
Ee huurhii egel hvn minii vzeh tavlin ene yum baihdaa
Ergej irehgui geegdeed baih yumdaa sain humuus
Ene bvhend bas ene gazartaa erelheg nuhudduu bi daschee
Ene gazartaa bi horgodood ch baigaa yumuudaa odoo
Bodood bi yavah bolnoo bas deer ni dursah bolno
Bodlogshiron bi suuh bolnoo bas hajuugaar ni vgvilne
Borhon zvrh mini shimshirseer dasaa yu daa hatuu zovlond
Bodon dursan sanan uguilen bi alhah baihdaa ene bvhnii sүүld

medeej hen ch dassan gazraasaa holdoh durgui shүү dee!...

Question and answer competition

1. How many districts are there in UB?
2. What is Korean currency?
3. Who is the director of your college?
4. The capital city of Japan……….
5. When were Chinggis Khaan born?
6. What is the deepest lake in Mongolia?
7. In Beijing Olympic festival who was take golden medal?
8. What thing has big, yellow in sky?
9. How many fingers have you got?
10. What is the highest mountain in the world?
11. Who is a writer of Gologdson hvvhen?
12. How many states in America?
13. What is the longest river in the world?
14. Where will held next Olympic game?
15. What day was yesterday?
16. How many wonders have in the world?
17. Who is the 1st president of Mongolia?
18. Russian currency is………………….
19. What is the color of milk?
20. What bird has long and white neck?
21. How many colors rainbow have?
22. What is the 4th day of week?
23. What is the 3rd letter of English?
24. Capital city of Italy?
25. Which animal is king of all animals?
26. Who is mother of princess?
27. 6+37+19=
28. The opposite word of black….
29. Capital city of Korea…..
30. What is the highest waterfall in Mongolia?
31. How many floors are there in Department store?
32. How to call your mother’s mother?
33. The opposite word of small…….
34. Who is the president of in America?
35. Similar word of soft shoes………
36. He ….. wear….. black shirt and blue jeans.
37. What is the meaning of www?
38. Go verbs past simple…..
39. How many colors have in Mongolian flag?
40. What is the 13th letter in English?
41. Capital city of Germany?
42. Who did invent a lamp?
43. Bangkok is the capital city of …….
44. What is the color of carrot?
45. Bear has got …… Color
47. When did your institute establish?
48. 8+95+10=
49. How many parliament members have in great Hural?
50. What is the color of cabbage?
51. What is the smallest country in the world?
52. How many letters in English?
53. The opposite word of expensive?
54. The biggest animal in sea?
55. Bagdad is capital of …….
56. Istanbul is capital of…..
57. The last king of Mongolia?
58. How to call your father’s mother?
59. The capital of spain?
60. 6+77+5=
61. The tallest man in Mongolia?
62. Elbegdorj is the Mongolian?
63. Water boils at …..?
64. Capital city of Mongolia?
65. Who is the president of Russia?
66. Capital city of Sweden?
67. What is the famous statue in the USA?
68. How many stairs are there in Zaisan hill?
69. The statue of center church?
70. Where is the center church located?
71. Who is the Shrek’s wife?
72. Which is the tallest boat in the world?
73. Who is the Mongolian first top model?
74. Which seven wonder located in India?
75. White house is located in …..?
76. How many states in USA?
77. The population of china?
78. The center of Ulaanbaatar?
79. What is the center of Mongolia?
80. If the coco cola is not brown which color did it made?
81. How many religion have in the world?
82. Who is the famous pop singer in the world?
83. The Bogd khan mountain is located in ……… province?
84. When was the Mongolian first revaluation?
85. Who is the first space pilot in Mongolia?
86. Seven then ……?
87. The first letter of English?
88. How many province in the Mongolia?
89. Zuunmod is capital of ……?
90. The sainshand is bordered to …..?
91. Song of My love is sing by ………?
92. The world’s song is ……?
93. Viagra is famous group of ……
94. How old is Elbegdorj?
95. The paper is made by……
96. The tallest country in the world?
97. Who is first Chingis khaan’s wife?
98. When was written nuts tobchoo?
99. Who is David becham?
100. How many country included in Great Britian?
101. Whose picture on the 100$?
102. What is the pyramid?
103. Astana is capital of …..
104. How many country in the world?
105. How many months in the year?
106. How many day in the year?
107. …… August
108. …… Thursday
109. …….. 7 o’clock
110. How many hand have the human?
111. Who was written Harry Potter?
112. The capital city of North Korea?
113. Seoul is capital of …….
114.The national food of Mongolia ?
115. Whose picture on the 100 tugrug?
116. Whose picture on the 1000 tugrug?
117. What do you do?
118. How many season in the Mongolia?
119. Which is the Mongolian first female group?
120. What is the national holiday of Mongolia?
121. What was Chingis khaan’s first name?
122. Who was inventing Mongolian kirril letter?
123. How many letter’s in Mongolian?
124. The last letter of Mongolian?
125. How many body parts?
126. When was Chinggis Khaan died?
127. What is the Mongolian famous sport?
128. The population of Mongolia?
129. What is the Korean national cloth?
130. What is the Mongolian national cloth?
131. When was the department store established?
132. Who is Chinggis Khaan’s father name?
133. What is the first Mongolian airline company?
134. Romeo and Juliet is written by………?
135. Who was first walked on moon?
136. What is tallest aimag in Mongolia?

Зөвлөгөө

“Эрт босвол нэгийг дуулна.” Унтах дуршилдаа хийж бүтээх оргилуун цаг хугацаанаас тань хумсалахыг бүү зөвшөөр.

1. Хамгийн эхний алхам нь өрөөндөө хангалттай гэрэл оруулах явдал юм. Өглөө сэрмэгцээ босож, хөшгөө нээж байгаарай. Цонхоор тань нэвтлэх нарны гэрэл таныг сэргээх болно. Бүр болохгүй бол салхивчаа онгойлгож, сэнсээ асаа. Мөн гэрэлтүүлгээ тод болго. Бүдэг гэрэл нойрыг улам их хүргэдэг.

2. Унтахаасаа нэгээс хоёр цагийн өмнө юу ч, ялангуяа махтай хүнд хоол бүү ид. Ингэвэл таны бие махбодь “хоол боловсруулах” их ажилдаа “санаа зовохгүйгээр” амарч чадна. Эрт босно гэдэг нь өглөө бүр цагирагласан нүдтэй явахын нэр биш юм. Өмнөхөөсөө илүү бага хугацаанд, амарсан шиг амрахыг хэлнэ. Мөн кофе болон алкогольны төрлийн зүйлээс аль болох зайлсхий.

3. Өдөр бүр 30 минут дасгал хийх нь нойрыг чанаржуулна. Мөн өдөр боломжтой бол 15 минут дуг хийгээд авах нь шөнийн 2 цагийн нойрыг хасна.

4. Яагаад эрт босох ёстой талаараа бодож үз. Ажилдаа илүү ахиц гаргахын тулд уу? Стрессээ багасгахын тулд уу? Эсвэл зүгээр л үд өнгөрөөж босох нь таныг бүх сайхан зүйлсээс хоцроодог болохоор уу? Өөртөө тохирсон ганц сайн шалтгаан олж аваад өглөө бүр үүнийгээ бодож сэр. Амны уншлага болго.

5. Эрт унтаж эрт босч занш. Оройтож унтдаг хүмүүсийн нойр ханадаггүй. Ороо нарны өөдөөс харуулж тавь. Унтлагын өрөөнөөсөө телевиз, компьютер зэргээ хол байлга. Тэдний долгион нь ч таны нойронд хортой.

6. Өглөө эрт сэрсэн ч гэлээ буцаж “унтрах” гээд байдаг талтай бол орныхоо дэргэд аяга ус тавиад унтаж байгаарай. Таны сэргэж өгөхгүй байгаа биеийг нэг аяга ус дор нь асаана.

7. Орондоо аз жаргалтайгаар ор. Унтахын өмнө бодож болох ямар олон сайхан зүйл байдаг гээч? Өчигдрийн маргаан, өдрийн сонссон муу үгийг тархинаасаа зайлуулаад, амгалан тайван газрын тухай эсвэл танд инээмсэглэл бэлэглэдэг хүний тухай бодож эхлэ. Маргааш бүхэн өнөөдрөөс илүү дээр байх болно.

8. Унтахынхаа өмнө маргааш хийх ажлынхаа төлөвлөгөөг гарга. Ингэх нь таны тархинд эрт босох ёстой талаар мэдээлэл үлдээх болно.

9. Танд хормын төдийд эрч хүч өгдөг эерэг утгатай дууг ол. Өглөө босмогцоо гэртээ өнөөх дуугаа эгшиглүүл.

10. Өмнөхөөсөө арай эрт босох бүртээ өөртөө баяр хүргэ. Бүр чангаар. “Чи чадлаа шүү дээ. Одоо цайгаа уучихаад хоёулаа ажлыг гялалзуулаад өгье!” гэж өөртөө хэлсэн ч болно. Гэхдээ хүн өдөрт 8-10 цаг унтах шаардлагатай гэдгийг бүү мартаарай. Нойрыг хэтэрхий “хугаслах” нь эрүүл мэндэд хортой.

Хэлц үг

Англи хэлний хамгийн түгээмэл хэлц үгс idioms
Хэлц үг буюу idiom гэж юу вэ?
Хэлц үг гэдэг нь хэрэглэгдэж байгаа үгсийн энгийн нийлбэр утгаар бол тун этгээд боловч жинхэнэдээ огт өөр утгатай байдаг нийлмэл үгсийг хэлнэ. Жишээ нь : over the moon (сарны дээр), pulling someone's leg (хэн нэгний хөлийг татах) гэх мэт. Гэтэл эдгээр хэлц үгсийн жинхэнэ утга нь :
I'm over the moon гэвэл Би маш их баяртай / тааламжтай байна;
I'm just pulling your leg гэвэл Би тоглосон юм гэсэн утгатай болно.
Хэлц үгийг харахад бүх үг нь ойлгомжтой (over – дээр, moon – сар, pull – татах гэх мэт) боловч яг зөв утгыг тааж олоход хэцүү байдаг. Иймд хэлц үгийг цээжилж тогтоохоос өөр замгүй.
Хэлц үг юунд хэрэгтэй вэ?
Хэлц үг буюу idioms нь ярианы болон албан бус бичгийн англи хэлэнд түгээмэл байдаг. Иймд үүнийг мэддэг байх нь тун чухал бөгөөд зайлшгүй юм.
Ярианы англи хэлэнд, хүмүүсийн энгийн ярианаас эхлээд бизнесийн хурал зөвлөгөөнд хүртэл түгээмэл хэрэглэгдэнэ. Харин бичгийн англи хэлэнд бол ихэвчлэн сонин хэвлэлд тохиолдоно. Энэ нь мэдээ нийтлэлийнхээ гарчгийг сонирхолтой бөгөөд амьд өгөх гэсэн зохиогчдын хүслээс болдог билээ.

Хариулна

Нэг өдөр над дээр ирээд
Би чамд хайртай гэвэл
"Би ч гэсэн хайртай" гэж хариулна...

Нэг өдөр над дээр ирээд
Би өөр хүнд хайртай гэвэл
Аз жаргал хүсье гэж хариулна

Нэг өдөр хэн нэгэн надад
Тэр хүүхэдтэй болсон чиний нэрийг өгсөн байна гэвэл
Надтай битгий адилхан байгаасай гэж хариулна

Нэг өдөр хэн нэгэн надад
Тэр өвдсөн байна чамтай уулзах хэрэгтэй гэвэл
Би зөвхөн хурдан эдгэрэхийг л хүснэ

Нэг өдөр хэн нэгэн надад
Тэр үхчихсэн байна гэвэл
Би түүний төлөө өдөр бүр үхсэн юм шиг л байсан
Тэр нэг удаа л үхсэн байна.., зөндөө их гэж үү? гэж хариулна

Ухаантай байл даа

Эрчүүд минь дээ ухаантай байл даа

Эмзэг бас энхрий эхнэрүүдээ хайрла

Элдэвтэй жаахан үрсээ бод…

Нэг шөний жаргал байтугай

Нэг цагийн тэнэглэл

Нийтгэж сүлжсэн чиний амьдралыг нэжгээд юу ч үгүй болгох вий

Орчлон хорвоо гэдэг аваа өгөөтэй болохоор

Голж шилсэн хүүхнүүүд шиг чинь ирж буцахгүй л байх

Гоо үзэсгэлэн гэдэг нүд буруулахын аргагүй ч

Голын ус шиг баригдахгүй, хов хоосон үлдэх вий

Нэг л өнгөрөх насанд бүгдэд санаархаад яах вэ

Нэг л заяасан ханиа гомдоож цөхрөөж яах вэ

Энэ хорвоод эр хүн чи, ээжийгээ баярлуулж төрчихөөд

Эргэж буцаад явахдаа ханиа гомдоож юу хийнэ..?

Мэдэж байна залуу минь.. бүү асуу

Нэг л бүсгүйгээр дуусдаг нас гэж байхгүй ч

Нэг л сэтгэлээр дуусдаг нас гэж бий..

Хэлэлцэж зөрөлдөхгүй хосууд байдаггүй ч

Хэн хэнээ гэсэн сэтгэл бас бий…

Хүний амьдрал гэдэг тэгш байдаггү учир

Хөөрхий бүсгүй хүн ч санамсаргүй халтирах нь бий

Халтирч яваа бүсгүйд гараа сунгахын оронд

Хариу нэхэж туслах нь эрийн чанар бишээ

Халамжилж байгаа нэрээр

Хааж боогдуулж хардах нь

Хар гэхээсээ илүү дарлал биш гэж үү

Болох болохгүй нь зааг хүн болгонд өөр ч

Болгоно бүтээнэ гэчихээд устгана гэдэг тэнэг бишүү

Богтолж суухдаа жаргаана гэчихээд

Боол адил доромжилж, хуурах нь хүн чанар мөн гэж үү

Эрчүүд минь дээ ухаантай байл даа

Эмзэг бас Энхрий эхнэрүүдээ хайрла

Элдэвтэй жаахан үрсээ бод…

Зөвлөмж

1. Хуруундаа өргөс оруулчихвал: Өргөсийг нэн тэргүүнд гаргаад, шархан дээрээ гадил жимсний хальсыг доош нь харуулж тавиад, лентеер боо. Банананы энзим нь өргөс орсон хэсгийг анагаах болно.

2. Хамар битүүрэхэд: Алга дүүргэх хэмжээний бүлээвтэр усан дээр үл ялиг давс нэмж байгаад хамар луу гаа оруулмагцаа, буцааж ний. Хэдэн цагийн дараа таны хамар бүрэн онгойно.

3. Сарын тэмдгийн өвдөлтийн үед: Жижиг алчуурыг 30 секунд шарах шүүгээнд халааж байгаад өвдөлт өгч байгаа хэсэгт тавь.

4. Хөлнөөс эвгүй үнэр гарах үед: Хөлийнхөө хуруунуудын завсраар “Baby powder” түрхээд цэвэрхэн хуурай оймс өмс.

5. Бухимдлаас болж зүрх савлаад ирвэл: Шанааныхаа хоёр төгсгөлд хурууныхаа өндгөөр зөөлөн иллэг хий. Урт амьсгаа аваад тайвшир.

6. Шүршүүрт орох боломжгүй үед, суганаас үнэр гараад байвал: Эмэгтэйчүүдийн ариун цэврийн өрөө ороод хуурай сальфеткаар хөлсийг нь арчина. Дараа нь бага зэрэг шингэн саван түрхэж өг. Энэ нь хөлс ялгаруулагч бактерийг дарна.

7. Хумсаа хэтэрхий гүн авчихвал: Давстай усанд хуруугаа дүр. Ингэх нь хавдалтыг багасгаж, бохирдохоос хамгаална.

8. Нандин эрхтний гаднах арьс, улайж үрэвссэн бол: Умдагны үсээ буруу ваксдсанаас болж тэр хэсгийн арьс улайх нь бий. Энэ үед мөс, юм уу хүйтэн усанд норгосон сальфеткаар 10 минут жин тавиарай.

9. Өндөр гутал өмссөнөөс болоод өсгий чинь өвдөөд байвал: Лаазтай хүйтэн ундаа, эсвэл хуванцар савтай цэвэр усыг өвдөж байгаа хөлөөрөө өнхрүүл.

10. Нүүрэн дээр чинь юу юугүй батга гарах нь ээ: Энэ үед төмөр халбаган дээр халуун ус асгаад, доош нь харуулан улайж байгаа хэсгийн дээр тавиарай. Энэ нь батганы гарах хугацааг хойшлуулж, нэгэнт гарсан үрэвслийн хэмжээг багасгана.

11. Нүд загатнаад байвал: Нүд рүүгээ хүйтэн ус цац. Загатналт нүдний хуурайшил, эсвэл торсон хог шорооноос үүдэлтэй байж магадгүй.

12. Болзооны өмнө сандраад байвал: Ямар нэг, өдөр тутмын уйтгартай зүйл хий. Цуглуулах хүнсний жагсаалтаа бичих юм уу, утаснаасаа хэрэггүй зурагнуудаа устга. Тэгвэл таны хацар улайж, хоолой чичрэхээ болино.

13. Амнаас чинь эвгүй үнэр гараад байвал: Ихэнх тохиолдолд эвгүй үнэр шингэн дутагдсанаас болж үүсдэг. Тиймээс эхлээд хоёр аяга ус уугаад үз. Хэрэв та хурц хоол идсэн бол амандаа дангаар нь яншуй зажлаарай. Ямар ч бохьноос илүү амьсгалыг тань цэвэрлэх болно.

14. Хурал дээр зүүрмэглээд байвал: Амаараа урт, гүн амьсгал ав. Энэ нь яг л эвшээхтэй адилаар, тархи руу хүчилтөрөгч явуулдаг учир, даргын чинь анхаарлыг таталгүйгээр сэргээх болно.

15. Үс чинь хуурайшиж, хагтсан байхыг харвал: Нэгэнт гарч ирсэн хагийг унагаагаад, хуйхандаа хурууныхаа өндгөөр үл ялиг массаж хийж өг. Энэ нь таны хуйхнаас төрөлхийн тос ялгаруулж, нэмж хагтахаас сэргийлнэ.

16. Үсний индүүгээр духаа түлчихвэл: Тэр дор нь барааны саван эсвэл зөгийн бал түрх. Хоёулаа үрэвслийн болон бактерийн эсрэг үйлчилгээтэй.

17. Толгой таллаж өвдөөд байвал: Тас харанхуй өрөөнд ороод, 30 минут нүдээ аньж суу.

18. Хөлний дотогшоо ургасан хумс өвтгөөд байвал: Нарийхан скоч хайчилж, хоёр давхарлаж нугалаад, хумс, хөлнийхөө завсар ивж өг.

19. Хамарнаас цус гарах гээд ирвэл: Хамарныхаа ясыг хоёр хуруугаараа чимхээд, дээд уруул, болон буйлныхаа завсарт бор цаас хавчуул.

20. Шумуул, шавьжинд хазуулсан бол: Тэр хэсэгт нь бага зэрэг оо түрх.

TAILAN

Агуулга
Оршил
• Дадлага ажлын зорилго, зорилтууд
Үндсэн хэсэг
• Дадлага ажлын зорилгодоо хүрэхийн тулд ажилласан байдал
• Дадлага ажлаас юу сурч ойлгосон болон ямар ур чадвараа хөгжүүлсэн
Дүгнэлт
• Дадлага ажлын давуу болон сул тал
• Санал, зөвлөмж
Хавсралт
• Үйл ажиллагааны хөтөлбөр, удирдамж
• Судалгааны ажилууд
Дадлагын тайлан
Дадлага хийсэн байгууллага: Хүнс технологийн коллежи
Дадлага хийсэн хугацаа: 2011.9.26-2011.10.14
Дадлага удирдагчийн нэр, албан тушаал: Анги удирдсан багш Н.Энхцэцэг, ХИС сэтгэл судлалын багш Мягмаржаргал
Дадлага хийсэн оюутны нэр: А.Алмагүл /4-1 /
Оршил
Дадлага ажлын ерөнхий зорилго
Багшлах мэргэжлийн болон сурагчдын зан чанар анги хамт олний нийгэмч уур амьсгалийг бүрдүүлэх хандлагыг судалж цаашид уг мэргэжлийн чиг баримжааг олж авахад чиглэнэ.
Зорилт:
 Сурагч бүртэй тулан ажиллаж тэдэнд үзүүлэх тусламж мэдээлэлийн талаар олж мэдэх
 Ангийн багшийн сурагч бүртэй харьцах харьцааг судалж, багшийн анги удирдах чадварийг судлан хөгжүүлэх
 Сурагчдаас зан төлөвийн болон социометрын судалгаа авах
 Өөрийн үнэлгээний түвшний судалгаа авах

Дадлагийн ажил хийсэн уг сургууль маань хотын зах хэсэгт байрладаг ба 9 болон 10 ангийг төгссөн мөн мэргэжлийн чиглэлээр мэргэжил эзэмших хүсэлтэй хүмүүс сурч байсан юм.Миний бие ЗБЗГА 1а ангийг дадлагын хоёр долоо хоногийн турш удирдаж судалгаа авч хамт байхад дотно байсан ба сурагчид маань дөнгөж 15,16 насны хүүхдүүд байсан учир үгэнд сайн орж өгсөн үүрэг даалгавар сайн гүйцэтгэж бидэнтэй хамтран ажиллаж байсан учраас урд өмнө нь олон хүнийг нэг удирдлагад байлгаж үзээгүй надад амар байсан учраас сурагчдаасаа олон зүйлийг сурсан. Үүнд:
• Олон хүүхдийг нэг удирдлаганд байлгах
• Бүх сурагчидтай ижил тэгш харьцах
• Асуудалтай хүүхдэд туслах
• Гэр бүлийн хяналтыг сайжруулахад сурагчидад туслах
• Судалгаа авч анги хамт олны нийгэмч уур амьсгалыг мэдэж тэдэнд зөвлөгөө өгөх
• Лекц зохион байгуулж хүссэн сэдвээр нь ярилцах
Сурсан мэдсэнээ сурагчиддаа хуваалцах сайхан байсан төдийгүй тэднээсээ их зүйлийг сурч хамт нэг баг болон ажиллахдаа сэтгэл хагалуун байж багшлах мэргэжлийн гайхамшгийг ойлгосон нь хамгийн том зорилгодоо хүрсэн явдал болсон юм.
Дүгнэлт
Дадлага ажлын нийт 2-долоо хоногийн хугацаанд би дараах зүйлсийг сурсан.Үүнд:
Миний бие дадлага ажлынхаа зорилгыг хангах үүднээс сургууль болон анги хамт олны дунд зохион байгуулагдаж байгаа тэмцээн уралдаан олон нийтийн ажилд идэвхтэй оролцож багшийн өгсөн үүрэг даалгаварыг гүйцэтгэж суралцаж байсан.Үүнд:
Уг сургууль дээр хамт дадлагат гарсан оюутануудтай хамтарч олон нийтийн арга хэмжээ буюу тус сургуулийн бүх 1р күрсийн оюутнуудыг хамарч хөгжөөнт танин мэдэхүйн Алтан хонх болон Ханын сонингийн тэмцээнийг зохион байгуулж тус тэмцээнээс яаж тэмцээнийг замбараатай зохион байгуулах, хамт олны идэвхийг сайжруулах зэрэг чадварт суралцсан.
Түүнчлэн дааж авсан ангиас зан төлөвийн болон социометрийн судалгаа авч боловсруулж сурсан ба хамт олны болон тухайн ангийн сурагчдын байр байдлыг ажиглаж сурсан.
Цаашид сургууль болон анги дааж авах үйл ажиллагаа болон баримт бичиг танилцах,боловсруулахад суралцаж хувийн хэрэгтэй танилцсан. Багшлах ур чадварын талаар өөрийн гэсэн туршлагатай болж багшлах мэргэжлийг хүндлэх цаашид ажиллах сэтгэлтэй болсон юм.
Энэхүү дадлагын давуу тал:
• Хүнсний технологийн коллежи дээр дадлагад гарч анги дааж авсан нь энэ дадлагын ажлын хамгийн том давуу тал байлаа.
• Уг коллежийн нийгмийн ажилтан нь анги хамт олны дунд олон үйл ажиллагаа зохион байгуулдаг байв.Энэ нь үнэхээр авууштай сонирхолтой байсан юм. Үйл ажиллагаа бүрээ хяналттай чадварлаг зохион байгуулсан ба ангийн багш нар идэвхтэй оролцсон.
• Намрын спарткадад анги хамт олноороо оролцсон.
• Анги хамт олны уур амьсгал эелдэг сайхан байсан нь нэгэн давуу тал байсан.
Санал, зөвлөмж
•Оюутнууд дадлагад гарахын өмнө дадлагын удирдамжтай сайтар танилцаж удирдсан багшаас заавар зөвлөгөө авах .
• Дадлагажигч оюутан сургуулиас хэрэгтэй мэдээлэл болон өөр дадлагатай давхцахгүй байх талаар шаардлага тавих.
• Дадлагат гархаасаа өмнө практик хичээлээ сайтар унших
• Дадлага ажлынхаа хажуугаар өөрийнхөө хичээлийнхээ бие даалтуудыг хийж, хичээлээ цэгцлэж байх.
Ажилласан цаг:
• Ажлын таван өдрөөр 8 цагийн хугацаанд ажилласан
• Өдөр бүр дааж авсан ангийнхантайгаа уулзаж зөвлөгөө өгч ангид зохиогдох үйл ажилгааны талаар ярилцсан
• Баасан гараг бүр ангид тэмцээн эсвэл хөгжөөнт тоглоом зохион явуулсан

Циститийг гэрийн нөхцөлд хэрхэн эмчилж болох вэ?

Тиймээс юуны түрүүнд эмчид үзүүлж, циститийг архаг хэмжээнд орохоос нь өмнө өөрт тохирсон антибиотик эмчилгээг хийлгэх хэрэгтэй. Гэвч “яаралтай тусламж”-ийн үед гэрийн нөхцөлд хэрхэн циститийг илааршуулж болох талаар мэдэж байхад илүүдэхгүй юм.

1. Шарсан хуурсан хүнс, халуун ногоо, хийжүүлсэн ундаа зэргээс зайлсхийгээрэй. Тэдэнд агуулагдах найрлага таны шээсийг илүү хүчиллэг болгосноор, өвчнийг улам хүндрүүлэх аюултай. Мөн алкогольны болон каффейны төрлийн ундааг бүү хэрэглэ. Энэ нь шингэний дутагдалд оруулдаг учраас циститийг бүр сэдрээнэ. Хүнсэндээ тарвас, шинэ өргөст хэмх түлхүү хэрэглэх нь тустай.

2. Танд циститийн шинж тэмдгүүд мэдэгдэж эхэлмэгц 3 цагийн турш, 20 минутын зайтайгаар хагас аяга ус уу. Энэ нь таны шээсний замаас бактеруудыг хөөхөд тусална. Хэрэв дан ганц ус уух боломжгүй байвал лемоны шүүс, ургамлын цай ууж болох юм. Мөн цангис жимсний шүүс цистит өвчинд тустай гэх баталгаа бий. Гэхдээ ямар ч шүүс уусан сахарын агууламж багатайг нь сонгоорой.

3. Секс тампон хоёроос зайлсхий. Үрэвссэн хэсгийг улам шархлуулж болзошгүй.

4. Хэзээ ч, хэзээ ч бүү даар. Бүсгүйчүүд ихэвчлэн доороосоо даарж буйгаа анзаарахгүй явах нь бий. Онгорхой туфль, нимгэн триконы оронд зузаан өмд, хавар намрын битүү гутал өмсөөрэй. Шөнө унтахдаа хөнжлөө сайн зузаал.

5. Мөн та ямар нэг суугаа ажил хийдэг бол сандлынхаа бүрээсийг хайрдаг материалаар хийгдсэн эсэхэд анхаараарай. Болж өгвөл жижиг хивсэнцэр мэтийн зузаан, дулаан эдлэлийг сандал дээрээ тавиарай. Мөн хөлийнхөө завсар, хэвлий, давсаг орчим дээрээ бүлээн жин тавиарай. Балжингарамын ханд бүхий халуун усны уур, эсвэл давстай хар цайны ууранд өдөрт 10 минутаар суух нь мөн үр дүнтэй. Гэвч түүнээс удаж хэрэггүй.

Дахиж үүсэхээс хэрхэн сэргийлэх вэ?
Өдөр бүр уудаг шингэнийхээ хэмжээг ихэсгэ. Нарийн танга, нийлэг дотуур хувца өмсөхөөс зайлсхийж, даавуун, болж өгвөл шортон биед халгүй дотоожийг сонгоорой. Бэлгийн ариун цэврийг чанд сахиж, тэнд бактери үржих орчин нөхцөл бүрдүүлэхгүй байх хэрэгтэй. Ямар нэг хүйтэн нойтон мөс цас, гантиг сандлан дээр бүү суу. Хөөстэй ваннаас мөн адил зайлсхийх нь дээр юм. Шээс хүрмэгц давсгаа суллаж байгаарай, шээсээ удаан тэвчвэл цистит дахин сэдэрнэ. Хөнгөнөөр болон хүндээр бие зассаныхаа дараа ардаасаа урагш биш, урдаасаа арагш арчиж байгаарай. Дүүрэн давсагтай секс хийх нь бүр ч хориотой.

TAILAN

Content
1. Introduction ………………………………………………………………….2
• When
• Where
• Aim
• Objectives
2. Action plans …………………………………………………………………3
3. Extra-curricular activities ……………………………………………………. 4
4. Insights gained from the practicum ………………………………………….. 5
5. Difficulties and problems / ways to overcome…………………………………6
6. Conclusion …………………………………………………………………...7
• Further suggestions

Introduction
We did our teaching practice in Food Technology College and it started on 19th of September and finished on 12th of October. Our cooperating teacher was Sukhee.Ya,Dagiimaa.S,Bolormaa and also my supervisor was O. Irina and Batjargal.D teachers from the University of the Humanities. During the teaching practice we taught 12 hour lessons for the 1st year students. In addition, in my opinion, we could improve my teaching knowledge and ability.
Aim of teaching practicum:
• To develop practical teaching skills through the observation and analysis of lessons
• To teach understandable and efficient lessons for students.
Objectives of teaching practicum:
 Describe stages of lesson planning, implementation and evaluation
 Use a variety of skills and methods to teach a lesson more understandable and efficiently
 Improve teaching practice well and speak English during the class
 Observe senior teachers experience and learn their good teaching abilities
 Develop theoretical knowledge and skill
 Communicate with students and coworkers politely and respect for each student’s opinion
Action plan
1 1st week (19-23 of September)  First, we met our cooperating teachers Sukhee, Dagiimaa, Bolormaa and they introduced our lesson timetable.
 We observed their lessons one by one for a week.
 Our cooperating teacher gave us some placement tests and we checked all. These tests purpose was to observe students levels and teach lesson by their learning needs.
 During this week we helped teacher to translate some texts related to professional classes.
2 2nd week (26-30 of September)  On Monday we taught our new lesson called “It looks like a hat”. The first class was Cook 1g.
 During this week we taught over 5 classes for this lesson
 We gave revision class for weak students which are the Cook 1b and consultation continued 1 hour.
 During this week we did peer-observation of student teacher’s lesson who has taught №15 secondary school.
3 3rd week (03-08 of September)  We taught a new lesson called “Things are changing”. This lesson was related to present continuous tense.
 During this week we did peer observation of student teacher’s lesson again in Technology institute
4 4th week (10-14 of October)  The last week’s new lesson was “Adventure sports”.
 Our 2 partners and I organized “Golden bell” competition for all 1st year students.
 During the “Golden bell” competition all classes made wall posters related to their profession which was called “My profession is the best”
 Our cooperating teacher and we gave consulting for hotel and catering class

Extra- curricular activity
We organized golden bell competition with wall posters, it was held on 7th of October. Therefore five students from each group participated in this activity and their entire success depended on their cognitive knowledge.
Student’s team spirit and cognitive knowledge improved because we prepared a lot of cognitive questions and posters to do this competition as well as spent their free time perfectly in our competition because they paid attention to their appearances and answered the questions. On other hand, we have faced some difficulties such as too many students participate and field was as much as necessary to us so it was really hard to organize orderly but our competition was very funny and these problems unknown all for us.
However our winner was first place cook 1a class’s student Erdenetsetseg, second place hotel management class’s student Duurimaa and third place cook 1b’s student Altansukh participated successfully.
Finally, we gave to cash and certificates for our winners who has a cognitive knowledge and tried to study hard.
Insights gained from the practicum
During this practice we have developed our skills and gained a lot of experience. For instance:
 Firstly, our classroom management skill was improved, because during the lesson we usually divided students into groups or pairs.
 Secondly, classroom environment was comfortable and convenient for teaching needs such as: LCD television, tape recorder, computers and visual aids.
 When one class studied English lesson, students were divided into 2 groups. It was easier for teachers to teach their lesson more understandable and efficient that way.
 Thirdly, using visual aids and extra materials were interesting for students, because whole class participated in our lesson more actively than when using a student book. In addition, we learned to interact with students more closely, as well as, we usually encouraged our students to use emoticons (picture which was “Smile”)
 Furthermore, college support and teacher’s ethic was excellent, because coworkers and study board always supported us in what we were doing. Cooperating teachers always communicated with us extremely politely and honestly.
 Finally, the biggest difference and advantage was that our teaching methods were more communicative than cooperating teacher’s method. Our cooperating teachers used Grammar- translation method all the time, but we tried to match our lessons to student’s learning needs. For instance: in the warmer stage we started our lesson more actively by playing an interesting game and during the presentation or practice stageswe used mime or different kinds of posters, worksheets, flashcards and pictures.
Difficulties and problems
During the teaching practice we have faced with many difficulties. For instances:
 Firstly, sometimes students couldn’t understand our speech because we tried to speak English during the lesson. But, unfortunately they did not understand what we have said. This was one of the big problems for us.
 Secondly, when students were not active for our lesson, we were really disappointed because, we thought that lesson was uninteresting or not fruitful.
 Thirdly, time division was extremely confused, because in college, one lesson was taught for 80 minutes. For this reason, the first lesson, we could not cover all the stages according to lesson plan. The stages were going too slow or too fast. For this reason, it was one of the difficult obstacles for us.
 In addition, some students said “Yes, teacher we understand this lesson perfectly” and then next week, while we checked their homework, they didn’t do their homework correctly which meant that they did not understand the lesson well enough. One common mistake for the most students was sentence order. They usually did sentence order exercises wrong. Furthermore, students could not answer teacher’s questions. For this reason, we think their speaking (productive) skill didn’t improve enough.
 Our teaching method and skill were different from cooperating teacher’s method. As a result, we were confused which method is better and which method we should choose.
 Finally, the most difficult issue was this college’s books didn’t match students learning needs. As a result, some students had low interest to learn English and students’ level were not same in the class. For instance: when we have taught present continuous tense’s changing situation, most students did not understand my lesson. Because, most students didn’t understand present continuous tense’s beginning usage which is something is happening at the moment.

How we solved these difficulties?
When we have met some difficulties, we tried to overcome them.
 When our students didn’t understand our speech, we usually used mime and sometimes explained the instructions in Mongolian language. Also, when we taught a new lesson, we usually used visual materials, because in our opinion, that it was much more understandable than writing on the board.
 When students didn’t understand our lesson, we tried to combine real situations and usually asked questions related to this lesson. Also, we used a variety of skills and strategies to teach a lesson in their field of practice.
 We solved time management problem when we became experienced better. Cooperating teacher gave us advice all the time after we taught our lesson.
 In warmer stage we usually linked the lesson with the previous lesson. And also, we were flexible when correcting student’s mistake.
 University teacher gave us advice on which method was good for students learning needs when we were confused.
 We usually used extra visual aids during the lesson and sometimes gave away extra worksheets focused on student’s level.
 We always motivated students when checked their exercises or homework. Students were satisfied with our teaching methods and distributed materials.

Conclusion
We are satisfied with teaching practice, because we have learnt a lot of new ideas and abilities from each other. Furthermore, we understand teaching profession is harder than other majors as well as have a lot of responsibilities and duties. Students’ positive tendency towards us affected us in a way that we started to respect our own selves and gained more self confidence. For this reason, we are proud of our profession.
In addition, after teaching our lessons or giving consultation, we always filled self evaluation sheets and journals. This writing helped us to conduct our lessons fruitfully and efficiently meeting students’ needs. When we have taught a lesson, we prepared lots of materials, such as: worksheets, types of flashcards, pictures etc.
Further suggestions:
 When cooperating teacher’s experience is not enough, students face difficulties, as result student teachers are confused or the lesson plans will not be orderly.
 Teaching practice’s time was too short to practice, so future student teacher’s should pay attention this problem more closely.
 Cooperating teacher and university teacher’s relationship is low. For this reason, 2 schools lesson timetable was overlapped and sometimes, we couldn’t approve our lesson plans on time.
 Future teachers should check students’ homework or exercises on time.
 When teacher will correct students’ mistake, he/she should be flexible and try to teach the lesson or activity again.
 Give the clear instruction to explain lessons or activities and use the blackboard drawing more clearly and in a more understandable way.
 When student teachers have a teaching practice, they should encourage students all the time, because students will participate in the lesson more actively.

Beautiful Englsih words

1. Azure-Хөх цэнхэр
2. Allure-Дур татах
3. Anemone-Яргуйжин
4. Angel-Сахиусан тэнгэр
5. Blossom-Цэцэглэх, дэлбээлэх
6. Bonfire-Түүдэг гал
7. Calyx-Цоморлиг
8. Cerulean-Тэнгэрийн цэнхэр өнгө
9. Cherish-Нандигнах
10. Chime-Хонхны дуу
11. Dandelion-Багваахай цэцэг
12. Destiny-Хувь тавилан
13. Eden-Диваажин
14. Enigma-Учир битүүлэг хүн
15. Evanescent-Зуурдын
16. Eternity-Мөнхийн амьдрал
17. Felicity-Жаргал цэнгэл
18. Fiance-Сүйт залуу/бүсгүй
19. Glitter-Саа, гялалзах
20. Glamour-Тансаг, дэгжин, чамин
21. Indigo-Гүн цэнхэр өнгө
22. Intimacy-Янаглал
23. Jade-Хаш
24. Love-Хайр
25. Lissom-Уян налархай
26. Lubricious-Тачаангуй
27. Lotus-Лянхуа
28. Lullaby-Бүүвэйн дуу
29. Martin-Хараацай
30. Magenta-Ягаан өнгө
31. Mellifluous-Чихэнд чимэгтэй
32. Melody-Аялгуу
33. Mirage-Зүүд зэрэглээ
34. Mollycoddle-Эрхлэх
35. Monsoon-Бороотой салхи
36. Mother-Ээж
37. Oriole-Алтан гургалдай
38. Passion-Тэчъяал, хүсэл
39. Picturesque-Сэтгэл татах дүр зураг
40. Rain-Бороо
41. Raven-Гил хар
42. Rosemary-Розмарин
43. Ruby-Бадмаараг
44. Savannah-Дулаан бүс
45. Scarlet-Час улаан
46. Serenity-Саруул
47. Snowdrop-Яргуй цэцэг
48. Starlit-Одод түгсэн
49. Stunning-Гуа сайхан
50. Stanza-Яруу найргийн бадаг
51. Tranquillity-Энх амгалан
52. Tiara-Титэм
53. Topaz-Молор
54. Tulip-Алтанзул
55. Vivid-Содон өвөрмөц

Уран зохиол ард түмний амьдралд тусах нь

Би амьдралыг урлаг уран зохиолгүйгээр төсөөлжич чаддаггүй хэрвээ энэ бүхэн байгаагүйсэн бол нийгэм даяараа ямар харанхуй бүдүүлэг байх байсан бол гэж би үргэлж шүтэн биширч энэ бүхнийг бүтээсэн хүнд баярлалаа гэж хэлмээр санагддаг юм.Миний хувьд бага байхын л ном сонин сэтгүүл уншдаг хүүхэд байсан юм.Анх 6-р ангид байхдаа монте кристо гэх номыг уншиж ертөнцийг үзэх үзэл маань бага ч байсан нэмэгдсэн гэж би итгэдэг. Тийнмээ уран зохиол бол гайхамшиг хүний сэтгэхүйнээс яаж йим гайхалтай санаанууд бодолууд төрдөг байна гэж өөрөө өөрөөсөө асуудаг.Улс орон бүр өөрийн түүх соёлын өв соёлын ялгаанаасаа шалтгаалж уран зохиолыг төрөл болгон бичсээр ирсэн ба манай орны хувьд анх оросын уран зохиолоор

ah maani nadad ingej helsen kk

tiim shvv ih ym bodoj ybdag bvtelch setgeltei daanch joohon bvtemj muutai joohn hubiramtgai zantai bolhos ooloh ymgvi shvv mini dvv ymar aztai golgon mini dvvtei suuh boldo ireh jill hari

үгэн ба үгэн бус харилцаа

Улс орон бүр өөр өөрийн гэсэн үгэн
ба үгэн бус харилцааг ашигладаг тиймээс бид энэ бүхнээс суралцах зайлшгүй
шаардлагатай дэлхий ертөнц глобалчилагдаж бид хөл нийлүүлэн алхалж байна.
Ялангуяа үгэн бус харилцаа нь хүний бие авч явах байдалд ихээхэн нөлөөлдөг.Үгэн
бус харилцааны элементүүд улс орон бүрт өөр байдаг учираас бие зөв авч явахад
үгэн бус харилцааны хэрэглээний ялгааг мэдэж авах нь зүйтэй.
Альберт Мерабян хүний харилцааны 7% нь амаар буюу
үг хэллэгээр, 38% нь дууны аясаар буюу дууны аялгуу, хоолойн өнгө бусад
авиагаар, 55% нь аман бусаар харилцдаг гэсэн дүгнэлт хийсэн байдаг. Профессор
Бердвистл хүний харилцаанд аман бус дохио чухал холбоотой гэж дээрхтэй бараг
ижил шахуу дүгнэлт гаргасан юм. Тэрбээр ерийн хүн өдөрт 10-11 минут ярьдаг. Дундаж
өгүүлбэр нь 2,5 секундээс илүүгүй хугацаанд хэлэгддэг гэж баталжээ.
Мерабян, профессор Бердвистл нар аман харилцаа, хувийн харилцааны 35 хувийг
харин мэдээллийн 65 хувь нь аман бус аргаар илэрдэг гэж үздэг.
Хүмүүс хоорондын харилцааг аман буюу үгээр илэрхийлдэг
бол сэтгэл хөдлөлийг аман бус буюу үйл хөдлөлөөр илэрхийлдэг байна.Эрдэмтдийн
судалж байгаагаар 700,000 гаруй дохио зангааны хэл байдаг ба ер нь 40-70 хувь
нь аман бус харилцаа эзэлдэг гэж үзжээ.Амьдрал тэр чигээрээ харилцаа холбоо
дээр тогтдог. Эр,эм,гэр бүл,найз нөхөд ,таньдаг хүмүүс гудамжинд таарах хүн
хүмүүсийн харилцаа үгэн ба үгэн бус харилцаагаар бие биенээ мэдэж ойлгож
хүндэлдэг. Ихэнх хүмүүс анхны сэтгэдэл маш чухал гэж ярьцгаадаг ч энэ нь
заримдаа хүмүүсийн талаар үнэн мэдээлэлийг шууд илэрхийлдэггүй. Тиймээс
харилцагчаа хэдэн хэдэн удаагийн уулзалтаар ямар хүн болохыг илүү сайн мэдэх нь
чухал.


Үгэн бус харилцаа
Үгэн бус харилцаа бол харилцааны маш том
салбар шинжлэх ухаан болон хөгжөөд байгаа ба энэхүү харилцааг бизнесийн салбарт
түлхүү хэрэглэгдэж байна.Улс орон бүрт өөрөөр мөн төсөөтэй хэрэглэх энэхүү
харилцаа нь соёлын нэг чухал хүчин зүйл юм.Дэлхий ертөнцийн харилцаанд
хэрэглэгдэж буй ихэнх дохио зангаа нь маш төсөөтэй байдаг. Хүн аз жаргалтай
үедээ инээж, уурласан эсхүл гунигтай үедээ муухай
ааштай байдаг. Зөвшөөрч юм уу баталж байгааг мэдэгдэж дохиж байдаг. Толгойны
энэ өвөрмөц хөдөлгөөн төрөлхийн дохио зангаа болох нь эргэлзээгүй ба сохор
дүлий хүмүүст ч мөн адил хэрэглэгдэж байдаг. Толгойг сэгсрэх нь зөвшөөрөхгүй эсхүл
үгүйсгэж буй утга юм. Энэ бүх аман бус харилцааны үйлдэлүүдийг бид байнга
амьдрал дээр хэрэглэж нэг нэгнийгээ ойлгож, мэдэрсээр ирсэн билээ.Ард түмэн бүр
өөрийн гэсэн аман яриатай. Яг түүн шиг янз бүрийн дохио зангааны утгыг ард
түмэн бүр өөр өөрөөр ангилж болно. Нэг орчинд өргөн тархсан эсвэл хэрэглэгддэг
дохио зангааг өөр газар хэрэглэвэл утга учиргүй эсвэл шал эсрэг утгатай болдог
тал бий.
Хурууны цагираг буюу
“бүх юм ёсоороо”
Энэ дохио зангаа нь англиар ярьдаг улс
орнуудад өргөнөөр тархсан байдаг ба энэ үгийн утгийг “бүх юм ёсоороо буюу окей”
гэсэн утгатай гэж үздэг. Харин Европ болон Азид өргөн
тархсан боловч хааяа маш өөр утгатай болсон байдаг. Жишээ нь Францад энэ дохио
тэг буюу юу ч үгүйг илэрхийлж байхад Японд мөнгийг илэрхийлж, газар дундын
тэнгисийн зарим орнуудад энэ дохио зангааг доримжилсон утгатай байдаг ба
түүнийг хийж үзүүлж буй эрэгтэй хүнийг ижил хүйстэнтэйгээ явалдагч гэж ханд авч
болох талтай юм.

Эрхий хуруугаа дээш гозойлгох
Шинэ
Зеланд болон Австрали, Британид эрхий хуруугаа дээш гозойлгох гурван янзын
утгатай байдаг. Үүнд: Энэ дохиог үзүүлж буй хүнийг авто зогсоолын
зохицуулагч замын хөдөлгөөнд шаардлага тавих үедээ хэрэглэдэг.Бүх юм
хэвийн ёсоороо байгааг буюу ярих юмгүй сайн байна гэсэн утгыг илэрхийлдэг,
огцом гэнэт гозойлговол энэ дохио зангааг шалиг завхай гэж доромжилсон утгатай
болж хувирна.
Грект
энэ дохио зангаа нь “Чи холдоод өгөөч ээ, яваад өгөөч ээ” гэсэн утгатай байдаг
байна.

Тэмдэг “Ү”
Энэ
тэмдэг Австрали, Шинэ Зеланд, Их Британд маш түгээмэл хэрэглэгддэг ба тэр нь
басаж доромжилсон утгыг илэрхийлнэ. Уинстон Черчилль дэлхийн 2-р дайны үед
түүнийг ялалтын бэлэг тэмдэг болгож ашигласан нь ярилцагчийнхаа эсрэг алгаа
харуулсанд байгаа юм. Хэрэв алгаа ярилцагч руугаа харуулбал энэ дохион зангаа
түүнийг шалиг завхай гэж доромжилсон утгатай болно. Тэгвэл европын ихэнх оронд
алгыг ярилцагч руугаа харуулсан бол ялалтын утгыг илэрхийлнэ.Ер нь бид бүгдийн
хэн нэг нь энэ ертөнцөөр аялах боломж гарах нь лавтай, Тийм учраас “Усыг нь
уувал, ёсыг нь дагах ёстой” гэсэн зарчмыг удирдлага болгож явах хэрэгтэй. Энэ
нь таныг маш олон эвгүй явдлаас аврах болно.
Дохио зангааны төрлүүд
Дохио
зангаа судлаач туршлагагүй шинэ хүн биеийн хэлний утгыг тайлахдаа ноцтой
ташаарах нь бий, Энэ нь нэг нь нөгөөгөөсөө тусгаарлагдсан, түүнчлэн үүсэн
байдлаасаа үл хамаарах салангид дохио зангааг тайлбарлах явдал юм. Жишээ нь:
дагз , шилэн хүзүүгээ маажихад хогжруу хаг, бөөс, хэт халуунд загатнасан юм уу,
итгэж өгөхгүй байгаа юм уу, мартамхай байдлаа илэрхийлсэн юм уу, худал
хэлсэндээ ичсэндээ юм уу, учиргүй олон утга байж болох юм. Энэ дохио зангааны
яг таг тохирох утгыг мөнөөх хүнд нэг зэрэг дамжигдсан бусад дохио зангаатай
цогц байдалд нь харангуут л тодорхойлж болдог. Учир нь иймд ямар нэг дохио
зангааг зөв тайлбарлахын тулд түүнийг бусад дохио зангаатай цогц байдалд нь авч
үзэх хэрэгтэй.
Биеийн
хэл нь бусад өөр хэлний адил үг өгүүлбэр, тэмдэг, цэг таслалаас бүрдэнэ. Дохио
зангаа бүр салангид үг юм. Харин үг маш олон янзын утгатай байдаг.
Өгүүлбэрт тавьсан үгийг тойруулан өөр үг тавихад та түүний таарах утгыг ойлгож
чадна. Дохио зангаа ч гэсэн өөрийн өвөрмөц “өгүүлбэр” бүтээдэг. Тэдгээр утгыг
ойлгож байж сая ярилцагчийнхаа жинхэнэ сэтгэлийг алдаа мадаггүй мэдэж авлаа гэсэн
үг. Аман бус өгүүлбэрийг ойлгочих мэдрэмжтэй хүн түүний утгыг амаар хэлж байгаа
юм шиг тайлбарлаж чадна.
Дээр ярьж буй
асуудалд шүүмжлэлтэй хандаж байгаа дохио зангааны нийтлэг цогцыг үзүүлжээ.
Үндсэн дохио зангаа нь гараа нүүрэндээ аваачиж, долоовор хуруугаа хацартаа нааж
бусад гурван хуруугаараа амаа таглаж, эрхий хуруугаараа эрүүгээ тулжээ.
Шүүмжлэлтэй хандаж буй хүний өөр нэг нотолгоо бол хөлөө огцом ачсан, гараа
огцом зөрүүлсэн байдалтай байна. Аман бус энэ өгүүлбэрийг дараах байдлаар
тайлбарлаж болох юм. Үүнд: “Та одоо юу яриад байгаа юм бэ? надад таалагдаагүй
болохоор би тантай санал огтхон ч нийлэхгүй байна” гэсэн утгатай юм.
Аман
бус дохио зангаанууд нь үгээр дуулж сонссоноосоо 5 дахин илүү мэдээллийг агуулж
байдгийг судалгаа шинжилгээ харуулсан юм. Иймд үг, дохио зангаа хоёрын хооронд
зөрчил байгааг та анзаарвал үгийг сэтгэлээсээ биш хэлж болдог учраас та харин
аман бус харилцаанд илүүтэй итгэх хэрэгтэй юм. Хүний төлөв байдал түүний
үгийн баялаг нь нийгмийн эрхзүйн байдал, эрх мэдэлтэй шууд холбоотой байдгийг
хэл шинжлэлийн салбарын судалгаа харуулсан байдаг. Хүний гарын алганы дохио
зангаагаар тухайн хүний байдал, санаа бодлыг шууд уншиж болдог.Илэн далангуй
шударга зан чанарыг илэрхийлдэг дохио зангааны нэг хэлбэр нь гарынхаа алгыг
дэлгэх юм. Энэ нь олон зууны туршид шударга, чин үнэнч, үнэнч, сүслэн дагасан
шинж хэмээн үзсээр ирсэн билээ. Хүмүүс өдөр тутмынхаа амьдралд гарын алганы
хоёр үндсэн байдлыг ашигладаг. Гарын алга дээш харсан нь гуйсан хүний шинж
бөгөөд гарын алга доош харсан байх нь бусдыг тайвшруулж тогтоох гэсэн зангаа
юм.Та гарынхаа алгыг дэлгэж илт худлаа ярьж байгаа бол дэлгэсэн алга шигээ байх
ёстой таны чин сэтгэлийн дохиолол байхгүй байгааг, мөн түүнчлэн таны биед
илгээгдсэн бусад бичил дохиололоор хуурамч гэдгийг ярилцагч чин мэдрэх болно.
Гар барих
Гар
барих- энэ заншил балар эртний хүний үеээс бидний үед дамжин ирсэн юм. Балар
эртний хоёр хүн уулзахдаа зэвсэггүй гэдгээ харуулахын тулд алгаа тэнийлгэж дээш
нь харуулаад гараа өргөдөг байжээ. Энэхүү эртний мэндчилгээний орчин үеийн ёс
бол гар барих юм. Хүмүүс бие биедээ гараа өгдөг, харилцан барьдаг, түүнийгээ
хэд хэдэн удаа сэгсэрдэг. Ер нь гарыг 5-7 удаа сэгсэрдэг.
Эзэрхэг ба хүлцэнгүйгээр гар барих
Гарын
алгыг чинь дээш харуулахын тулд таны гарыг эргүүлэхээр дээрээс нь дарахыг
оролдох нь эзэрхэх гэж буйгаа илэрхийлж байгаа юм. /Зураг.20/ Эзэрхэг гэсэн
ярилцагчийн гар заавал жишүү байрлалтай байдаг, бас хослогчийнхоо гарыг дороос
нь дээш өргөхийг ч оролддог. Тавин дөрвөн томоохон удирдагч нарын гар барилтыг
судалж үзэхэд дөчин хоёр нь гар барихын тулд эхэлж гараа сунгаж ярилцагчийгаа
эзэрхэх маягтай гарыг нь атгажээ. Хэрэв та гарын алгыг дээш харуулж гар
барихын тулд гараа сунгавал хослогчоосоо давамгайлах байдлыг олж авах
бүрэн бололцоотой. Гар барих үедээ гарын алга нь хоёулаа босоо ижил
байдалд байгаа бол бие биедээ итгэж найдаж хүндэтгэсэн байдлыг илэрхийлж байгаа
юм. Үхсэн амьтанд хүрч байгаа юм шиг гар барьж мэндэлдэг хүн бол үхээнц
дорой ааш араншинтай байдаг. Хэрэв ярилцагч чинь алгаа доош харуулаад гараа
сунгах нь гар барилтын хамгийн түрэмгий хэлбэр юм. Тэгэж харьцаж буй хүнтэй та
эрх тэгш харьцаа тогтооход үнэхээр хэцүү. Ийм маягаар гар барьдаг түрэмгий,
эзэрхэг зантай эрчүүд хамгийн эхэлж гараа өгч ярилцагчийнхаа дэлгэсэн алгыг
чанга атгаж доош нь дараад зайлах боломж өгөлгүй захирагдах байдалд оруулдаг. Ярилцагч
тань алгаа доош харуулаад гараа сунгах нь гар барилтын хамгийн түрэмгий хэлбэр
юм. Тэгэж харьцаж буй хүнтэй та эрх тэгш харьцаа тогтооход үнэхээр хэцүү л дээ.
Нүдний дохиоллууд
Нүдний
харц бол хүний жинхэнэ сэтгэлийн тайлбар мөн. Хүмүүс нүдний харцыг хүний зан
төлөвд асар их нөлөө үзүүлдгийг олон зууны туршид чухалчилж ирж үзсээр
ирсэн билээ. Хесс “Сэтгэлд шингэсэн нүд” хэмээх номондоо нүд бол хүний тухай
маш ихийг өгүүлдэг учир харилцааны үйл ажиллагаанд хамгийн найдвартай дохиолол
өгдөг төдийгүй хүний биеийн анхаарал татсан гол төлөв болдог, харин нүдний
хүүхэн хараа биеэ даасан хөдөлгөөн хийдэг гэж бичжээ. Тодорхой хэмжээний
гэрэлтэй нөхцөлд хүүхэн хараа томрох буюу эсвэл багасдаг болохоор хүний сэтгэл санаа
таагүйгээс таатай байдалд эсвэл түүний эсрэг байдалд хувирч өөрчлөгддөг
байна. Хэрэв хүн сэтгэл нь хөөрвөл хүүхэн хараа нь өргөсдөг. Тэгвэл хүүхэн
хараа өөрийн хэвийн хэмжээнээс 4 дахин томордог байна. Хэрэв хүн сэтгэл санаа
таагүй уурласан буюу цухалдсан байвал түүний хүүхэн хараа бүр эсрэгээр хамгийн
бага хэмжээнд “унтарсан нүд” шиг болдог байна. Та хэн нэгэнтэй харьцаж байхдаа
эсвэл гэрээ хэлцлийг ажил хэрэгчээр удирдаж байхдаа харилцагчийнхаа хүүхэн
харааг хараарай, тэгвэл тэдний чин үнэн санаа бодлыг мэдэж авах болно.

Нүдний хөдөлгөөн
Зөвхөн
харилцаж байх үедээ бие биеийнхээ нүд рүү харж ярилцах нь жинхэнэ харилцааны
үндэс болдгийг тогтоожээ. Бид зарим хүмүүстэй харилцаж байхад гоё таатай
сэтгэгдэл төрдөг бол заримтай нь болохоор нэг л онцгүй , итгэж найдамгүй
мэт санагддаг. Энэ нь тэдгээр хүмүүс бидэн лүү яаж харж, ярьж байхдаа бидний
нүд рүү харцаа хир удаан тогтоож байгаагаас хамаарч мэдрэгдэж буй юм. Хэрэв хүн
үнэнч бус байх буюу чухал мэдээллийг нуух гэж эрмэлзсэн бол түүний харц нь
ярьсан хугацааныхаа гуравны нэгээс доошгүй хувьд ярилцагчийнхаа харцтай
тулгарсан байдаг байна. Хэрэв ярьсан хугацааныхаа гуравны хоёр хувьд нь харц
тулгарсан бол дараах хоёр янзын тохиолдлын аль нэгийг илэрхийлж байж болох юм.
Үүнд: нэг бол таны ярилцагч сонирхлыг чинь маш их татсан буюу дур сэтгэл булаам
нүдэнд дулаахан сайхан хүн/тэр үед хүүхэн хараа томорсон байна/ эсвэл мөнөөх
хүн цэвдэг хүйтэн олиггүй өөдгүй хүн. /энэ тохиолдолд хүүхэн хараа маш
жижгэрсэн байхыг та анзаараарай/ Танд л гэж зөвлөхөд бусад хүнтэй маш сахйан
харьцаа тогтоохын тулд та ярьж байгаа хугацааныхаа 60-70 хувьд нь нүд рүү нь
харж ярих ёстой юм шүү. Ингэснээр таны ярилцагч танд эелдэг сайхан харьцах
болно. Европын өмнөд нутгийн хүмүүс бие биенээ удаан ширтэж харах юм бол золбин
нохой муур харсан мэт доромжилж байна гэж үзэж болох талтай. Гэтэл япончууд
ярьж байхдаа ярилцагчийнхаа нүүр лүү нь бус хүзүүг нь эрхэмлэн хардаг байна.
Үгэн харилцаа
Харилцахад хэрэглэх, ухамсартайгаар санаа бодлоо
илэрхийлэх үгсийн тогтолцоо юм. Үг бүр тухайн ярилцагчдын хувьд тодорхой нэг
зүйлийг нэрлэж байдаг учраас тэр хэл дээр ярьдаг хэн бүхэн мөн адил утгаар
ойлгоно. Ийнхүү нийгмийн утга ач холбогдолтой үгийг хэлний тэмдэг гэж нэрлэнэ.
Тэгэхдээ үгийн объектив ач холбогдол хүний хувьд түүний үйл ажиллагаагаар дамжин
тусгагдах. Та нар хэн ч байсан, хэн болохыг хүсдэг эрмэлздэг байсан ч , ямар
ажил гүйцэтгэдэг байлаа ч, хүн төрлөхтний харилцааны хэрэглүүр, өөрийгөө би
гэдгээ илэрхийлэх арга болсон үгийг зөв хэрэглэж сурах нь асуудал яригддаг.
Мэдэж байгаа боловч санаагаа гаргаж чадахгүй байна, хэлэхийг хүссэн ч
хэлж чадаагүй, тэр үед ямар үг хэрэглэхээ мэдээгүй, би санаагаа ойлгуулж
чадахгүй байна гэх мэт олон зүйлүүдийг бид сонсдог. Тийм байдалтай тулгардаг.
Энэхүү бэрхшээлээс гарах арга бол бодит байдалд хэрэгжүүлэх дасгал сургууль
байдаг гэдгийг анхаарах хэрэгтэй. Өдөр тутмын амьдралд харилцаагаар л бүх үйл
хэрэг зохицуулагдаж байдаг. Хүнд харилцааны процесс зөвхөн арга байгаад
зогсохгүй зорилго байдаг. Өөрийгөө сэдэлжүүлэх болон хамтын үйл ажиллагаанд
харилцаа үргэлж байдаг. Хамтын практик үйл ажиллагаанд хүмүүс саналаа хэлэх
сэдэлтэй байдаг ба харилцааны үр дүнд юу бий болохыг урьдчилан мэдэх
эрмэлзлэлтэй байдаг.
Харилцааны мэдээлэл солилцох процесс нь үндсэн 4
мэдээллийг хүмүүс хоорондоо солилцдог бөгөөд эдгээрийг дурьдвал:
Танин мэдэхүйн мэдээлэл
Бусад хүмүүсийн талаарх зан байдлын
Сэтгэл хөдлөлийн байдлын талаарх мэдээлэл
Нийгмийг хүртэхүйн гэсэн бүрэлдэхүүнд багтна.
Хүмүүс харилцахдаа юуны түрүүнд анхны
сэтгэгдлээрээ ханддаг бөгөөд энэ нь ихэнх тохиолдолд нөгөө хүний талаар нэг бол
хэт үнэлсэн эсвэл тухайн хүнийг хэт доогуур үнэлсэн шинжтэй байдаг. Судлаачдын
хийсэн судалгаанаас харахад нэг нэгнийгээ танихгүй байгаа хүмүүс бие биенийгээ
хараад 1 минут хагасын дотор нөгөө харилцагчийн талаар тодорхой хэмжээний
мэдээллийг авсан байдаг. Гэхдээ энэ нь ихэнхдээ алдаатай дүгнэлт
байдаг.Харилцагчийн талаар анхны сэтгэгдэл төлөвшиж байгаа хэд хэдэн түгээмэл
шинж байдаг. Хүмүүс анх танилцах нөхцөл ямар нэг байдлаар тодорхой хүчин зүйл
нөлөөлдөг. Үүнд:Хүмүүсийн харилцаа амжилттай явагдах нь тэдний хооронд харилцан
ойлголцол бий болсон тэр тохиолдолд л үүснэ. Бие биенийгээ ойлгохын тулд
товчоор хэлэхэд бие биенийгээ үнэн бодитоор үнэлэх шаардлагатай.Хүн хүнээ тахин
үед хүний гадаад дүр төрх нь эхлээд түүний зан төлөвийг тодорхойлох бөгөөд
өөрөөр хэлбэл тухайн хүний санаа зориг, сэтгэхүй, авъяас, сэтгэлийн хөдөлгөөн
тогтсон хандлага, хүсэл зэргийн талаар төсөөлөлтэй болдог. Иймээс хүн бусад
хүнийг таних явцдаа өөрөө төлөвшин хөгжиж байдаг. Үүнд: мөн өнгөрсөн туршлага
ордог.Харилцаанд орж байгаа хүмүүс эрх тэгш байгаа нөхцөлд харилцаж байдаг. Энэ
хүчин зүйл нь тухайн харилцагчийн шинжийг хэтрүүлж үнэлэх үнэлэлт
яригддаг.Хүмүүс хөөрхөн, үзэсгэлэнтэй хүнийг нийгэм сэтгэл зүйн бусад чухал
хэмжүүрэр хэтрүүлэн үнэлэх талтай байдаг. Туршилтаас үзэхэд гоо үзэмжтэй
хүмүүсийг өөртөө итгэлтэй, азтай, үнэнч гэж үнэлэх ба үзэсгэлэнтэй
эмэгтэйчүүдийг эрчүүд илүү халамтай, ариун, зан сайтай, шударга гэж тооцох
хандлагатай байдаг байна.Хүмүүс өөрт нь эелдэг, өрөвдсөн, хүндэлсэн, хайрласан эсвэл
түүний үзэл бодлыг хуваалцдаг хүнийг илүү дээгүүр үнэлэх талтай байдаг.

Амьдрал бол гайхамшиг харилцаагүйгээр амьдралыг
төсөөлөхийн аргагүй тиймдээ ч үгэн ба үгэн бус харилцааг эзэмших нь нэгэн том
соёл юм. Миний бодлоор хүн бол энэ дэлхий дээрх хамгийн үнэт зүйл тиймээс хүн
хүнээ хайрлан хүндэтгэж зөвөөр ойлголцож байх нь үнэхээр чухал.Бид ганц л
амьдрана тиймээс орчин тойрныхон болоод гэр бүл найз нөхөдөдөө хамгийн сайхан
сэтгэдэл үлдээж урамын үг хайрлаж маш сайхан инээмсэглэнэ гэдэг бол таний
болоод бидний энэ хорвоо дээр төрсөндөө баярлаж бусдад сайн сайхан аз жаргалыг хүсэж буй хэрэг юм.Үргэлж хүнд
урам өгдөг хүн хүнд үнэхээр таатай санагддаг ба хүнээс буцаад сайхан инергийг
авч байдаг .Амьдрал зөвхөн мөнгөн дээр тогтдоггүй харин хүмүүс хоорондын
харилцаа ,гэр бүл,шашин шүтлэг,түүх соёл,удам угсаа гэх мэт олон зүйл дээр
тогтсоноороо нэгэн цогц аз жаргалтай амьдрал болдог.